جيمجيرˇ جيسکؤی، مأ سرده!

«جيم‌جيرئیْ» (Jimjirey) نقل روزهای کودکی‌ام است. بارها و بارها (که نمی‌دانم چند بار) از مادرم شنيده‌ام‌اش و خوابيده‌ام. و هرگز هم نفهميدم که چرا بايد چنين داستان تلخ و بد-انجامی بشود قصه‌ی محبوب کودکی‌ام.
باری؛ چندی پيش يوسف عليخانی از من خواسته بود که برای صفحه‌ی فرهنگ و مردم روزنامه‌ی جام جم قصه‌ای فولکلور آماده کنم و من هم متن برگردان شده به فارسی قصه را برای‌اش فرستادم که نمی‌دانم از آن استفاده شد يا نه. ولی همان زمان هم به يوسف يادآور شدم که ترجمه‌ی فارسی قصه به هيچ وجه نمی‌تواند رسايی زبان گيلکی را داشته باشد چه از لحاظ آهنگ قصه و چه به دليل مفاهيم پشت نام‌ها. يا شايد هم من مترجم توانايی نيستم.
بعدتر اما، متن بازنويسی شده‌ی قصه را به زبان اصلی به هادی غلام‌دوست دادم تا شاید برای مجموعه‌ی قصه‌های فولکلوری که مشغول گردآوری‌اش است به کار آيد.
اين همه صغرا و کبرا چيدم که بگويم متن حاضر همان متن است که چون به زبان اصلی‌ست، بيش‌تر با آن حال می‌کنم.

 

چار ته رفاق بؤن؛ جيمجيرئی ؤ شورمايی کلله‌ٰی ؤ پمبه گوده‌ٰی ؤ جاروکونه‌ٰی.
گرمˇ پئيز شؤدبو و سردˇ پئيز أمأدبو. چار ته رفاق جیمأبؤن کی سردی به يک فکری بکونن. بنيشتن ؤ گب بزئن ؤ سراخر نتيجه بيتن کی خأ يکته خؤنه چاکونن خوشؤن‌ئبه کی زوموسسؤنˇ مئن ببون ايشؤنˇ سرپنا.
ای ميؤنه، جيمجيرئی پر بزه بشؤ بنيشته يکته دارˇ خالˇ سر ؤ بوته: «خؤنهٰ خأ چی بکونم؟ ای دار، او دار، می خؤنهٰ»
هرچی شورمايی کلله و پمبه گوده و جاروکونه بوتن: رئی! جيمجير! زوموسسؤنˇ هوا سرده. دارؤنˇ سر کی خؤنه نبنه!
جيمجيرئی هوتؤ يکته پا سر بئسأ گه: ای دار، او دار، می خؤنهٰ!
او سوتته رفاقأ نی بدئن جيمجيرئکه حريف نئن، بشؤن خوشؤنˇ کاره بودن و خوشؤن‌ئبه يکته کوچتأی خؤنه چاگودن.

*
سردˇ پئيزأ نی بشؤ و پيلˇ چلله فرسه. زمينه ورف ديته و بچاسسه دارؤنه زنگˇلوله بزه. جيمجيرئی تازه واخؤوأ بؤ گه عجب اشتبايی بوده. امما اينˇ گردن‌شققی اينه نوگذاشت کی بشون خو رفاقؤنˇ ورجه. هينˇ وأسی هوتؤ پرکسه‌دبؤ بنأبوده خؤندن: جيمجيرˇ جيسکؤی، مأ سرده!
اينˇ رفاقؤنأ نی کی بفأمسه بؤن قضيه از چی قراره، هوتؤ کی کله دؤر، خوشؤنˇ گرم جيگه نيشته بؤن اؤجا بدأن: پيشتر بيه چی گرمه!
جيمجيرئی، خو رفاقؤنˇ اؤجا بشتؤسه پسی پر بزه بشؤ خؤنه نزديکی، يکته دارˇ سر بنيشته، هنده دخؤنده: جيمجيرˇ جيسکؤی، مأ سرده!
او سوتته رفاقأ نی هنده بوتن: پيشتر بيه چی گرمه!
جيمجيرئی پرأيته بشؤ ايوؤنˇ سر. هنده بوته: جيمجيرˇ جيسکؤی، مأ سرده!
اينˇ رفاقؤن هنده اؤجا بدأن: پيشتر بيه چی گرمه.
خولاصه هيتؤ کمکمئی، بشؤ درˇ ورجه، بوته: جيمجيرˇ جيسکؤی، مأ سرده!
اوشؤن بوتن: پیشتر بیه چی گرمه!
بشؤ اوتاقˇ ديرين، هنده بوته: جيمجيرˇ جيسکؤی، مأ سرده!
اؤجا بشتؤسه: پیشتر بیه چی گرمه!
بشؤ کله ور. دومارته بوته: جيم‌جيرˇ جيسکؤی، مأ سرده! اينˇ رفاقؤنأ نی هنده بوتن: پيشتر بيه چی گرمه!
تا جيمجيرئی بمأ پيشتر بشون، دکته کله آتشˇ مئن.
جاروکونه‌ٰی بدئه اينˇ رفاق دکته کله آتشˇ مئن، بشؤ کی اونه در بأره، خودشأ نی دکته آتشˇ مئن ؤ نأ کی چوبی بو، بسوته.
پمبه گوده‌ٰی بمأ کله دؤر ؤ بر بينه چی تينه بکونه، ناخبری ولأيته، اونم بسوته.
شورمايی کلله، بده اينˇ رفاقؤن هممه‌ته سوته‌درن، بدؤسه بشؤ ايوؤنˇ سر، داد بزئه کومک خبرأ کونه، سک اينˇ سرصدا بشتؤسه، بمأ اينه بخؤرده.