مقاله‌ای جالب که تفسیر عزت الله نگهبان از جام زرین معروف به جام افسانهٔ زندگی (پیدا شده در بقایای تمدن مارلیک-دیلمان) را به چالش میکشه. این مقاله رو از اینجا دانلود کنین و بخونین.
نگاهی دیگر به نقشمایه‌های جام زرین «افسانهٔ زندگی» در مارلیک
برچسب: تمدن مارلیک-دیلمان
مذهب در گیلان و مازندران
این متن سخنرانی علی حاکمی دربارهٔ تاریخ مذهب در گیلان و مازندران باستان خیلی جالبه. گرچه جواب دقیقی نمیده اما چنانکه از یک برخورد علمی انتظار داریم دستکم بر اساس یافته‌ها نشانه‌هایی در توصیف جواب ما میده که تصویر روشنتری از گذشته اعتقادی و فرهنگی جامعهٔ خودمون داشته باشیم.
این متن رو از اینجا بگیرین و بخونین.
گردنبند طلا
گردنبند طلا، مربوط به سدهٔ نهم یا دهم پیش از میلاد، متعلق به تمدن مارلیک-دیلمان.
این گردنبند جزئی از مجموعهٔ خانم پتی بیرچ (Patti Birch) است و در موزهٔ ارمیتاژ (Hermitage) شهر سن‌پترزبورگ نگهداری می‌شود.
جام؛ مارلیک
جام طلایی کشف شده در شمال غرب ایران، تپهٔ مارلیک. مربوط به جایی بین دوازدهمین تا یازدهمین قرن پیش از میلاد.
از جنس طلا با کنده‌کاری و نقشهای برجستهٔ بسیار نرم؛ ۱۴ سانتیمتر درازا و ۹.۳ سانتیمتر پهنا.
این جام در بخش هنر مصر و شرق دور باستان، گالری 102a، موزهٔ هنر کلیولند (Cleveland art) نگهداری می‌شود.
طلاکاران و نقره‌کاران کوچ‌نشین مارلیک و املش، نخستین استادان کارهای فلزی نفیس در ایران هستند. جانشینان ایشان، برنزکاران لرستان و نقره‌کاران عصر هخامنشی و ساسانی بودند. (ترجمه شده از متن معرفی موزه)
ظرف آب به شکل زن برهنه‌ی زایا
ظرف آب به شکل زن برهنه‌ی زایا (Bear-Woman Vessel)
از جنس سفال پرداخت‌شده.
اندازه: ۲۴/۱ در ۱۴/۷ در ۱۶/۵ سانتیمتر.
قدمت: ۱۲۰۰ تا ۱۰۰۰ پیش از میلاد.
یافت شده در شمال غرب ایران، مارلیک.
محل نگهداری: موزه‌ی هنر Cleveland
تاکید ویژه ای که در ساختار این ظرف آب بر روی ویژگی‌های جنسی این مخلوق دیده می‌شود به منزله ی ضمانتی برای باروری زنانی‌ست که از این ظرف آب می‌نوشیدند. برای دیدن تصویر در اندازه‌ی بزرگ‌تر روی عکس کلیک کنید.
ریتون‌های سفالی گاو نر (ورزا)
ریتون‌های (Ryhton) زیادی از تمدن مارلیک-دیلمان (عصر فلز) به جا مانده که در اینجا تلاش شده تصاویری از آن‌ها گردآورده شود. این ریتون‌ها یا آن‌گونه که در فارسی می‌گویند، تَکوک‌ها، از جنس سفال بوده و بر روی چرخ سفال‌گری ساخته شده‌اند و البته جزئیات‌شان دست‌سازند. این ریتون‌ها همگی با طرح گاو نر (در گیلکی ورزا) ساخته شده‌اند؛ ظروف با این طرح اغلب در گورهای مهم کشف شده است. ورزاها نمادی از خدایی قدرتمند یا توان جنسی مردانه بودند.
با کلیک روی تصاویر می‌توانید آن‌ها را با اندازه‌ی بزرگ‌تر ببینید.
دوره: ۱۰۰۰ پیش از میلاد
ابعاد: ۲۵/۷۰x۱۴/۴۰x۳۲/۱۰ سانتیمتر
محل نگهداری: The Cleavland Museum of Art
فنجان نقره‌ای با نقش شکار شیر
یافته شده در شمال غرب ایران، املش (۱)
تاریخ: ۱۱۰۰تا ۱۰۰۰ سال پیش از میلاد مسیح
ابعاد: ۱۴ سانتیمتر درازا و ۹/۳۰ سانتیمتر پهنا. کار فلزی از جنس نقره.
محل نگهداری: موزه‌ی هنر کلیولند (Cleveland Art).
۱) عنوان «املش» عنوانی‌ست که به تمدن کشف شده در مارلیک-دیلمان اطلاق می‌شود و البته این عنوان، عنوانی غیرعلمی‌ست. دکتر ناصر عظیمی، در سلسله مقاله‌های «گیلان؛ ریشه‌ها» دلیل این نام‌گذاری را فروش آثار باستانی این تمدن در بازار املش می‌داند و این‌که نزدیک‌ترین شهر به این تمدن باستانی، املش بوده است.