بیلی-بیلی مأر

اردک لؤنه دره که واگوده، تی چیشم روزˇ بد نینی، بدئه اردکؤن لش به لش کتن! اینˇ دیل بوشؤ! کمرأن بشکسه، زؤنه شلأ بؤ بنیشته گلˇ سر، دخؤنده خو پسره.
«مرتضای! مرتضای جؤن، بیه بینم! بدئی چی ببؤ؟»
تا مرتضای رختخؤأ جی در بأی، دس به پیشؤنی، هوتؤ فیکرأ شؤ! چی ببؤ؟ چی نبؤ؟ دیشؤ اردکؤنه خودش خو دسأ جی لؤنه دوده بو، همه‌شؤن شاقˇ سالم بؤن. هرچی فیکر بوده،اینˇ عقل به جایی قد ندأ.
«چیسه مأر؟ چی ببؤ؟»
«بشو لؤنه مئن، بشو»
مرتضای تادتادی، هؤل بوده، هأچیمسه لؤنه دره دیرین بشؤ. یک‌دفأری اینˇ صدا او تاریکی مئنأ جی بیرین بمأ.
«یا ابوالفضل! همه بموردن گه! ای تشتˇ اؤ چیسه ائره؟ هأ؟»

اردکؤنˇ لگه بیته بأرده بیرین. بنأ گلˇ سر. ایسه اینˇ سرکلله همه خاک و خول، لابدؤن‌فک! مأر اردکؤنه نیا گوده، یکتأ ویته بوته: «شلˇ موردهٰ مؤنه، گویا تازه بمورده! اینˇ جؤن گرمه. وؤی خودا، ایتؤ چئه ببؤن؟ ایشؤنˇ شوکؤم چره أنی أما بوده؟ بدئی چی ببؤ؟ دئه بدبختأ بؤم. ایسه پئیزه چی‌یأ جی خأ زأکؤنه مدرسه سرأ دم؟ دوننه مرغؤنه جیمأ گودم ویتم فورتم، بدئی چی ببؤ؟ بدئی؟»
زأکؤن، مأرˇ صدا جی، فوچورده بیلی زأکؤنˇ مؤرسؤن یکته-یکته، نیمه‌خؤ، رختخؤأ جی بیرین بمأن، لؤنه پیش پیدا ببؤن!
«ای چوره ناخوشی بو؟ گرمˇ ناخوشی؟ یک‌دفأ بمأ دکته ای حیوؤنؤنˇ جؤن؟»
«مرواری» اردکؤنه که بدئه اینه مات ببورده، چیشم دوده بمورده اردکؤنˇ میئن یک‌دفأ خو کلاچ-ملاچ اردکه بدئه، بوته: «وؤی می اردکئی!» بأزین پیش بشؤ، اونه کشأ گیته.
«حسنئی» بدتر از او، اولش اینˇ چیشم گشادأ بؤ، اینˇ دهن نیمه‌واز، بخأله خأنه یک‌چی بگؤی امما مننه بگؤی کی یک‌دفأ خو سبزˇ کلله اردکه بدئه، بوته: «یا علی! می نرˇ اردکئی!» دئه جرأت نوده پیش بشی اونه دس بزنی، هوتؤ اینˇ دیل ترس دکته.
«مأمدئی» دئه طاقت نأرده، خوشئه ویجؤ گیته بزئه زمین: «نأ! مو نخأنم، نخأنم، می سیفیدئی، می اردکئی!»
اردکه بیته، کیشأ گیته، اردکˇ سر اونˇ کشه میئن، زمینˇ سر اؤزینأ بؤ، اونˇ تیک بمؤنسه گلˇ سر. ایسه آفتؤأن یواش-یواش دارؤنˇ پوشت، بیجارگه‌ٰنه میئن جؤر أمأ دبو، تاریکی‌ئه پس بزه بو دئه به‌قایده روزأ بؤ بو.
زأکؤنˇ فیکر و خیال هرته خوشئه یک را بشؤ. مرتضای خوشئه بوته: نکونی دوا بنأ بون!
مروارئکˇخیال بشؤ خو بازی سر:
بیلی-بیلی مأر
جؤنˇ بیلی مأر
تی بیلی بشؤ می تیم‌بیجار
بزن بکوش
پر شکنم!
جهندم!
په شکنم
جهندم!
سرأ بینم
جهندم.
أشک، مروارئکˇ قشنگˇ چیشمأ جی خوشه کالسه دبو. اینˇ کوچˇ مچه‌ٰی لرزی، یک‌دفأ خو قلمی دوماغˇ اؤه جؤرأ کشه، تؤند-تؤندی خو گول‌دار دسماله خو صافˇ سیه مو میئن جؤرأ کشه، را دکته، اردکه کیشأ گیته بشؤ نهرˇ کول.
مأمدئکأن بشؤ به ای فیکر و خیال، خو سیفیدˇ اردکˇ را شوییه یاد بأرده کی چی قشنگی خو سیفیدˇ سینه کج پیلهٰ توکؤن ده! چوره غؤرغؤرأ جی اونˇ همره گب زی. گب زی و را شو و خو کینه هأی توکؤن-توکؤن ده!
مأرˇ فیرکرأن هوتؤ  آشفته: ای سیکه‌ٰخور آلوغؤن چئه دس وینگینن أمره؟ چره هی نیشنن شبنده‌روز أمئبه نقشه کشنن؟ بعدن خو دله‌دوز مردأکه یاد بأرده. «شاپورئی» بین کی همره چی بوده، اونأن بمأ دکته می اردکؤنˇ جؤن؛ یقین اینه! اینˇ خؤنی‌ئه، مو دؤنم!
مرتضای، او پیلˇ پسر که أننئی خو مأره نیا گود، أننئی زأکؤنه، أننئیکأن بمورده اردکؤنه، خوشئه بوته: مو دؤنم، دوا بنأن!
مأر بوته: «چره ایسأین خودا مرگˇ ریفا؟ بیه. بیه بینم پسر، بیه ایشؤنˇ قؤ واچینیم، لابد یکته بالش قو بنه. لاکو! تو کؤ بشؤی؟ بمورده اردکه کورأ ببوردی؟»
«اؤ دأرم مأر، اؤ، شایدأن به هوش بأی! شایدن زنده وأبی»
اونˇ حرفأ جی، زأکؤنˇ غم و غصه یکته میجیک زنی هنی، اوشؤنه یادأ شؤ، همه‌شؤن خنده بودن. تلخˇ خنده. بعدن بنیشتن غصه‌ٰ جی اردکؤنˇ جؤنˇ قؤ، بنا گودن واچئن.
مأر بوته: «هممه‌سکاله کنده نخأنه، اونˇ سرسره أننئی واچر بزنین وسسه.» بعدن خوشئه بوته: شأل شمره بخؤرده بی مو این قده غصه نخؤردم! چوره اردک، چوره اردک، چوره اردک! شاپورئی تأ چی بگؤم؟
بعدن یاد بأرده که او دیشؤ تاریکی بمأ بو، تاریکی بشؤ بو! تاریکی بمأ بو تؤند-تؤندی بشؤ بو خؤنه پوشت بعدن کورأ بشؤ بو ندؤنس! جؤرأن نمأ بو، هرگزأن خؤنه‌یی نبو، هرگز! یکچی اینˇ دس دبو. خأس بپورسی «زأکؤن! ندؤنین او چی بو دیشؤ شمه پئرˇ دس دبو؟» ولی کوتا بمأ. دؤنس هی‌کس نیه خوشه جواب بدأی! هی‌کس، هی‌کس، هی‌کس. همیشکˇ موسؤن، او خودش خأس خوشه بسوج-ببیج بکونی، تا کم-کم فمنه بأی! ای چند و چندین سال زندگیه فقط او بو، هیتؤ بمیر-وؤس، تک و تنها خو زندگیه، بدته-بئتر پیش ببورده بو! هلئه هیچ‌چی نبؤ، اینˇ گیس سیفیدأ بؤ بو، اینˇ جؤنˇ گوشت اؤأ شؤ بو. اینˇ حال و روزˇ ناخوشه، اینˇ چکریس بخؤرده خاشˇ دیمˇ مئن و او چالأ شؤ چیشمˇ مینأ جی شأس دئن. شاپورئی! تأ چی بگؤم؟ دئه کار ننأ نوده بی. از بسسه نأن، تله جنگˇ سر بگیر بشو تا قاب‌بازی و دله‌دوزی و سک‌دوزی و کرک و چیری دوزی و هیزار ته کوفت و زهرˇمارˇ دیگه! هرچی کارˇ خلافه می مردأکˇ دسأ جی برأنه. زندؤنأ جی کی در بمأ، ببؤ یکته پیلئه دوز! زندؤنˇ مئن تا تینس خو بل و بازؤ خال‌کوبی بوده، یکته سیبیل بنأ به چی کلفتی!چن‌ته خوروم ریفئقأن اؤره خوشه پیدا گوده. الؤن ببؤ یکته پیلˇ کس! پیلˇ دوز! دوزˇ گردنه! هأی خو صافˇ مؤ أینه پیش شؤنه کؤنه، دئنه جؤر، تا اینˇ سیه دیمˇ خأش ویشتر نمایش بأی! شلوارˇ لی پوشنه و یکته ضامن‌دار چاقو خو سیه کاپشنˇ جیف دوده، نیشنه دیکؤنˇ سر، سیکار کشنه هأی سر به سر! بعدن نیشنه این و اونئه شؤ و روز نقشه کشنه. هرکی بینی خیال کؤنه زن و زأک ندأنه. کی فیکر کؤنه چار ته زأک بدأری؟ زندؤنأ جی که در بمأ، تورˇ برأرئکˇموسؤن بوته: «زنأک! مو عوضأ بؤم. مو دئه اونی نیم کی تو فیکر گودی! خوروم پسر، خجالتی، بی‌چک‌وموشت جغل‌مغل! تازه بفأمسم دونیا کی دس دره.تازه بفأمسم دنیای دیگری هم نأ! شأنه یک جورˇ دیگری‌م زندگی گودن. چی ایسه ای سکˇ زندگی؟» ببؤ یکته پیله خلافکار، یکته پیلˇ تورˇ دیوؤنه!
چن تومؤن پولˇ وأسی اینه تودأن زندؤن، او چن تومؤنˇ نوزوله منیس هدأی، نوزولأن بمأ اونˇ سر، هأی سر به سر، ببؤ یک عالمی! دئه مننیس کاری بکونی، به هر دری بزئه، نتؤنس وقت هگیری، نتؤنس، نتؤنس، نتؤنس! زندؤنأ جی که در بمأ، ای‌رو اورو ببؤ! ببؤ درزابینا! پاک ای‌رو اورو! مو دؤنم الؤن تو خأنی یه جوری ای وضعأ جی بیرین بأی ولی دکتی یکته تیلˇ اؤˇ میئن، هرچیدس و پئه زئنی تا جؤر بأی ویشتر جیرأ شنی. نیه ایتؤ؟ ایتؤ نیه؟ راسسه-راسسه تو هونی شاپورئی؟ تو هونی خوروم پسر؟ تو هونی؟ تو هونی؟ تو هونی؟
«مأر، ایتؤ خوبه؟»
مأر به خود بمأ. یک‌دفأ بوته: «أهأ. أهأ. وسسه. وسسه. هرچی بکندین وسسه، بیه پسر، بیه ایشؤنه دکون کیسه مئن، ببورین کانالˇ سر فوکونین بأسن، بدأ سک و شأل بخؤرن.
بعدن خوشه بوته: ایسه از این پس شؤؤن هر وقت شالؤنˇ صدا ایشتؤنی خأ تی بیلی‌ئنˇ یاده بأری ویشتر غصه بخؤری!
زأکؤن اردکؤنه دودن کیسه مئن، کولأیتن تا ببورن کانالˇ سر فوکونن، وگردن خؤنه. ایسه کانال کؤ نأ؟ بیجارگه وسط! که الؤن ببؤ بو او محله خرابه جا! گؤ کی مورد، بوردن اؤره تؤدأن، اسبی که کارأ جی اونˇ کمر وؤس، بوردن اؤره تؤدأن تا سک و شأل بخؤری.
کانال، او سرˇ محل، او دورˇ جا، بیجارگه‌ٰنˇ وسط نأ بو. هرچی بدتری کار بو او کانالˇ سر بازار دأشت. کانال او پرتˇ جا، شؤ و روز نبو چنته اتفاق اونˇ میئن پیش نأی. از ماشین دوزی بگیر تا خیلی خاک‌به‌سرکاری که ائره نشأنه گوتن! آخری هم بزرگوارˇ در بو که خیلی ساله اؤ بأرده بو، اونه شؤنا بکنده بؤن ببورده بؤن کانالˇ سر، مهتؤˇ جی بنیشته بؤن اونˇ جؤنˇ سرˇ قشنگˇ بنویشته‌ٰ یکته-یکته واچئه بؤن بلکی اونˇ درزˇ مئن دس‌نیویشته کتابی، گنج‌نؤمه‌یی یا یکچی دیگه بیاجن. ایسه بشتؤین از اردکؤن:
نیمˇروز کی ببؤ، اردکؤن خؤأ جی بیدارأ بؤن! ویریسأن همدیگرˇ سرˇشکله که بدئن خوشؤنˇ خندهٰ دئه مننیسن بدأرن. ایتؤ چئه ببؤیم؟ ای‌ئکته اؤکتأ بوته: تی رخت و لیواز کورأ بشؤ؟ هرکه خیال بوده خودش لخت و عور نیه. خلاصه هوتؤ غؤرغؤرأ جی تا مغریبئی بیجارؤنˇ مئن دؤنه فیچئن. مغریبئی یکته پیش، بقیه دومبال، همیشکˇ موسؤن بمأن خؤنه! زنأک اردکؤنه بدئه، اینˇ چیشمˇ نینأکی ببؤ یکته ماس‌خوری! شادیأ جی پرأگیته زأکؤنه دخؤنده: «زأکؤن بأین اردکؤن زنده ببؤن!» هوتؤری که چیری زأکؤن، چیری-چیریأ جی بدؤن دنه‌به، صدا دومبال، زأکؤن بدؤسن بمأن مأرˇ ور.
«ای لخت و عور اردکؤن ائره چی کأرن؟ اردکؤن زنده ببؤن؟»
بعدن یاد بأرده که پئیز هنده تینه لؤنه مئن اردک مرغؤنه ویگیری، ببوری بفروشی، زأکؤنˇ خرجه مرغؤنه‌أجی جورأ کونی. اولش ونگ و خنده‌أجی بنأ گوده اردکؤنه دخؤندن. بیلی-بیلی! بیلی-بیلی! بأزین یک تاس دنه حیوؤنؤنئه فوده، بنا گوده اوشؤنه ناز دأن. او طرفأ جی اینˇ مردأک پیدا ببؤ. حیاط نمأ، اورا باغؤنˇ میئنه بشؤ خؤنه پوشت لؤنه طرف. خو مردأکه بدئه، یکچی اینˇ یاد بمأ.
«رئی! شاپور!»
«چیسه؟ هنده چی ببؤ؟»
ایسه شاپورئی هوتؤ خو زنأکˇ جواب بدأ-ندأ، تؤند-تؤندی بوشؤ خؤنه پوشت، لؤنه طرف. زأکؤنأن همه جیمأ بؤن حیاطˇ مئن، شادیأ جی اردکؤنˇ کینˇ لخته نیا کأرن. شاپورئی لؤنه مئن بوشؤ نوشؤ تؤندی بیرین بمأ، تورأ نبؤ؟! بخأله خرسه پیاز بگشتأ! هوتؤ آرام و قرار ندأشت. بمأ خؤنه جولؤ، یک‌دفأری اردکؤنه کی بدئه بنأ گوده خنده گودن.
«ایشؤن چئه ایتؤ ببؤن؟ سرلؤخت، کین لؤخت! دریاکنار ایسأن؟»
«چره خنده کؤنی؟ بکون! بکون! خنده‌ٰن دأنه دئه!»
شاپورئی هیچ‌چی نوته.
«او چیسه؟ او باک کؤ نأ بو؟ لؤنه مئن؟ مو دئم لؤنه مئن سکˇ بی گود، چره نفأمسم؟ او چیسه تی دس دره؟»
«هیچ‌چی زنأک، هیچ‌چی! اردکؤنˇ پر و قؤ چئه وأچئین؟ خیلی گرم بو اوشؤنه؟»
«چی هیچ‌چی؟ گونم او باک چیسه تی دس دره؟ باک، اردکˇ لؤنه مئن چی کأ دبو؟ نکونی اونˇ مئن…» دئه هیچ‌چی نوته.
«أهأ؟ ایتؤره؟»
شاپورئی هنده هیچ‌چی نوته. فقط خنده‌ٰ جی یکته سیکار رؤشنأ گوده، کیفاکیف شروع بوده کشئن.
«یعنی باک فکرسه لؤنه مئن؟»
شاپورئی یکته پوک خو سیکاره بزئه، زنأک بوته: «بدئم دیشؤ تاریک-تاریکی، تؤند-تؤندی بمأی بشؤی خؤنه پوشت، یک‌چی‌ٰن تی دس دبو، پس ای بو؟»
شاپورئی بوته: «گمؤنم گل‌گوده سر بمؤنسه بو، اونˇ سرأن خوروم دنبسه بؤم، فگرسه همه بکألسه لؤنه مئن. ایسه الؤن مردومه چی جواب بدأم؟» دئه نوته کی دیشؤ وقتی مأمورؤنه خؤنه دورˇور بدئه، چی بوده، چی نوده، دئه نوته چوتؤ توند-توندی بوشؤ بو لؤنه مئن، تادتادی تشتأن که اونˇ مئن اردکؤن‌ئه فل گیتن، پیشأکشئه، ببورده لؤنه وسط بنأ، چنته باک عرقه همهٰ دوده اونˇ مئن! بعدنأن خأس اردکؤنه پیش بأری، چن چیکال جؤأن دوده تشتˇ عرقˇ مئن و اردکؤنأن دخؤنده: بیلی-بیلی، بیلی-بیلی! پیش بأین، پیش بأین.
اردکؤنأن دنه خوردن‌ئبه پیش بوشؤن، تشتˇ عرقˇ مئن تا صوب چرچر بزئن و دنه فیچئن، آخرشأن مسسأ گودن، أما بودن، تشتˇ دؤرˇور لش به لش درازأ کشئن. صوبˇسر همه کسه تماشا بدأن.
شاپورئی دئه نوته چی خیالأ جی ای کارؤنه بوده. نوته دوتته باکه کی تشتˇ مئن خالی گوده، یکدفأ بدئه تشت پورأ بؤ، بمؤنسه بو بقیهٰ چی بکونی، کورأ اوشؤنه جابه‌جا بکونی که هوتؤ دسپاچه تاریکی مئن چن‌تأ ببورده بو، لؤنه پوشت کرتیفˇ مئن، لؤمˇ جیر جا بدأ بو! بعدنأن بزئه بو در بشؤ بو. الؤنأن بمأ بو پی اوشؤن!
زنأک بوته: «اردکؤنأن تا سوماین او نجس اؤ مئن چرچر بزئن، دؤنه فیچئن، بخؤردن مسسأ گودن!»

اردکؤنˇ قیافه خنده‌یی بو! یکته فقط أننئی دوم دأشت. چن نخ پر، بالˇ سر! یکته شوکؤمˇ جیر چن نخ پر و قو ویشته دننه‌بو! اوننه پوشتأ حی جابه‌جا یک مؤشت پر و قو. امما اوشؤنˇ کلله پر و قو کامل بو.
شاپورئی که کیفاکیف سیکار کشئه دبو، اردکؤنˇ دؤنه خؤریه تماشا کأ دبو، بوته: «خؤ الحمدالله سر مو دأنن! هنده تینن أینه مئن خوشؤنˇ سرˇ مؤ شؤنه بزنن. یک وری بنأن بشؤن نامزدبازی! ای یکته دئه راسسه-راسسه خیلی لؤخته زنأک! بشو یکته چادر تودی اینˇ سر، ای دئه اصلن هیچ‌چی بپوشه ندأنه، أگه بینن همه‌شؤن گیر دکئنن.»
شاپورئی هوتؤ اردکؤنه نیا گود و سیکار کشی و گب زی.
زنأک خوشئه بوته: بسم‌الله! هنده اینˇ چکن گرمأ بؤ. گمؤنم تا صوماین کشئه دبو. أگه اینه کار ندأری هیتؤ تا فرده صوب چکن زئنه.
شاپورئی خنده‌ٰ جی بوته: «رئی! تأ گونما! بین چی گونم. أگه ایشؤن ایتؤ بوشؤن ایرأ-اورأ، گیر دکئنن. بئتر نیه یکچی ایشؤن‌ئه بدوجی ایشؤنˇ تن دکونی تا ایشؤنه گیر ندأن؟»
مرواری خندهٰ جی اردکؤنه نیا گوده، بوته:
بیلی-بیلی مأر!
تی بیلی بمأ می تیم‌بیجار
مأمدئی قایم بوته: پر شکنم!
حسنئی گولی مئنأ جی خو صدا کلفتأ گوده، بوته: جهندم!
مرتضای خنده بوده. امما شاپورئی تو ای فیکر بو، ای‌دفأره خأ کورأ بتینی خو چکˇچئه جا بدأی تا هم أمن ببی هم بتینی خو کار و باره یک‌جوری اونأ جی پیش ببوری!

شهریور ۱۳۸۸ / لاهیجان