این میل به مُعَجّم نمودن واژه‌های نژاده گیلکی در متن نوشته‌های ظهیرالدین مرعشی مورخ قرن نهم هجری کاملا مشهود است و در جای-جای نوشته‌هایش دیده میشود که چند نمونه آن ذکر می‌گردد. وی همه جا بیجار (bijar) به معنی شالی‌زار را به برنجار مُفرّس نموده و بیه‌پیش و بیه‌پس را رودپیش و رودپس آورده و نیز لات (lat) به معنی آب‌رُفت رودخانه را به وادی نوشته و کلمه اصلی و قدیمی وئر (Wear) که معنی گُدار می‌دهد، به گذر آب ترجمه کرده و کاس (kas) را که صفت مردان و زنان زاغ (کبود) چشم در گیلان است به اَزرَق مُعرّب نموده (کاس‌جلال به جلال ازرق) هم‌چنین آغوزکله (آغوزبُن) را هم معادل جوزستان آورده است. بدین‌گونه گیلکی در سده‌های اخیر پیوسته تحت تاثیر زبان فارسی بوده و اگر این روند ادامه یابد در آینده در آن مستحیل خواهد شد.
(کریم کوچکی. معرفی برگی از نسخه خطی اشعار گیلکی خان احمد گیلانی. گیله‌وا ش۱۱۶، ص۳۰)
دیدگاه‌ها
5 پاسخ به “اندر حکایت فارسیزه شدن تاریخ مکتوب”
در رابطه با فارسيزه بستن گيلكي ادبيات ؛ من نمونه هه موردا ديوان شعر پيرشرفشاه دولائي ميانم بيده بوم ، وختي اَ كيتابَ كرا خانديم فكر گوديم اي نفر خاستي فارسي شعر بگه ولي مسلط نوبو به فارسي؛ در هر صورت زبان فارسي اينقدر تا حمله مغول اوج بيگيفتوبو كي تومام زبانان خاورميانه رو تاثير بنا ؛ مخصوصا امي لفظ كي هم از نظر جغرافيايي هم ارتباطات روز به روز به ايران فارسي زبان بيشتر توشكه خوردي ، متاسفانه گيلكي و تبري جا ، آثاري بجا نمانسته و دنيم كي خيلي كيتاب به اَ زبان بينيويشته ببستوبو ولي متاسفانه انگار همه جه بين بوشو ، ايكاش بتانيم در اَمورد ايتا پيچه آگاه تر بيبيم.
[…] است. تنها یک مشت است نمونه‌ی خروار. چندی پیش لینک مطلب «اندرحکایت فارسیزه شدن تاریخ مکتوب» را در بالاترین منتشر کردم که می‌توانید این لینک و […]
گیلکی زبان ایتا فارش ءَ مانه کی اون ءِ پرزان کراشیدی اما اون ءِ تاروپود هنوز نها
ان ءِ تاروپود انءِ زبان ءِ قواعد ایسید
اما ان ءِ پرزان کی ان ءَ شکل و شمایل و جلا دهه ان ءِ لغتان ایسیدی کی فوکوردستن داریدی
زبانی کی زینده ایسه واستی لغتچاکونی بداره
تانیم آموزشگاه یءَ بیگیم : یاددنجیگا
واستی گیلکی زبان ءِ یاددجیگا راتاوادیم و گیلکی ءَ امی زاکان ءَ یادءَ دیم
کوردان یاددنجیگا داریدی و خوشان ءِ رسم الخط ءَ اویا یاددهیدی و مدرک فادیدی
نواستی بیگیم فارسیزه کودن واستی بیگیم فوفارسستن فو + فارسـ + ـستن
تورک >>> فوتورکستن … تورکان هجوم باوردیدی
کورد >>> فوکوردستن … کوردان فوکوردستید … سرازیر شدند … ویران کردند : فوکوردانه ئیدی
فارس >>> فوفارسستن … فارسان حیله و خدعه امرا پوچ و ویران کودن داریدی و استحاله کودن دارید ….
فوفارسستن : با حیله و خدعه چیزی را به ویرانی و تغییر ماهیت واداشتن
با کلک ویران کردن ، از درون ویران نمودن …
فوفارسستن >>> به بی توجهی واداشتن
امرا فوفارسستید … یعنی مارا گمراه کرده و مال ما را بردند
کرا فوفارسستن داریدی …. یعنی دارند از درون ما را تهی و بی هویت می کنند
فوفارسان … یعنی تهاجم فرهنگی
فوتورکان … یعنی هجمه … هجوم … تشر
زبانی کی زینده ایسه لغت چاکونی داره
فوفارسان : تهاجم فرهنگی
یاددنجیگا : آموزشگاه
داوارستن : رانندگی کردن
گیلکی زبان ء میان تانیم حال ءِ صفت چاکونیم
اطو : مصدر + ا
یا اطو : اسم مفعول + بو
راشونا : درحال راه رفتن
داوارستنا : در حال رانندگی
نیشته بو : در حال نشسته
بترسسته بو : در حال ترسیدگی
یا
عن چی ک بَ عنا ویشتر فاندرستن،عنه کی بَ کلمات روز و پرکاربرد روزمره ب گیلکی واگردانن
به جمله زیر دقت کنید:
مَ تره بوگفتم
میشود به جای بوگوفتم که فارسی است،از معادل گیلکی اش استفاده کرد،
مثلاً گفت: مَ تره بشتاوانم ؛ یعنی من تورا مورد شنیدن قرار دادم،من بهت گفتم
زیرا : اشتاوستن یعنی شنیدن
قطعا نمونه های دیگری هم هست…