برچسب: داستان گیلکی

بر آستانهٔ چهارمین مجموعهٔ قصه‌های گیلکی‌اش (این متن به عنوان مقدمه در کتاب ولگ چاپ شده است.)

قصهٔ گیلکی یا آن طور که در گفتار رسمی معمول است «داستان کوتاه» گیلکی، گرچه در نشریهٔ دامون و پیش از گیله‌وا شکوفه زد اما رسایی و بلوغش در ارتباطی تنگاتنگ با آن چه در دههٔ هفتاد در مجلهٔ گیله‌وا چاپ شده بود و آن چه در دههٔ هشتاد در گروه داستان گیلکی خانهٔ فرهنگ گیلان تولید می‌شد شکل گرفت و بالاخره در اوایل دههٔ هشتاد در قالب کتاب ارائه شد. از نخستین گام یعنی دو مجموعه داستان چاپ شده از محمدحسن جهری و محمود طیاری تا امروز بدنهٔ داستان گیلکی تجربیات زیادی را از آن خود کرده است و چندین کتاب داستان گیلکی چاپ شده که از این میان می‌توان روی نام‌هایی همچون هادی غلام‌دوست و مسعود پورهادی و علیرضا بشردوست به عنوان نویسندگانی دست گذاشت که توانستند آثاری با کیفیت مطلوب و نگاهی مدرن و غنابخش نسبت به ادبیات بومی بنویسند. البته بررسی نقادانهٔ این نام‌ها و سایر نام‌هایی که این سال‌ها به گیلکی نوشتند و قصهٔ خوب به خواننده رساندند (و نه گزارش و خاطره و جوک و انشا) فرصت و تلاش دیگری می‌خواهد و نام بردن از این سه نفر به معنای رد سایر تلاش‌ها و نوشته‌ها نیست. چه بسا در میان کارهای دیگران هم آثار درخشانی موجود باشد که باید سر فرصت به آنها پرداخت.

پسنیویشت: استقبال محشر بۊ! خئلئن بخأستن کي اۊ چار ته داستان ٚ وؤت ٚ فایل-ه بنئم اینترنت. دسبرسؤنین ؤ ائرأجي جیرأکشین (Download).

مي رفيقى الىۊشا، ىکته داستان-ه کي طنز أجي ىکته ساده ماجرا-ا نقل کأدره ولي اي نقل ٚ مئن، شيمه حقيقت أجي باورؤن-ه أنتريک کؤنه. اي داستان ٚ بنويشتٚکس ارکادي ارکانؤف (Аркадий Михайлович Арканов) ايسسه ؤ مهاپا رۊسي زبؤن أجي وگردؤنه گيلکي. اي داستان پيشتر قاف ٚ مئن چاپ بۊبؤ ؤ بيس دئقه پادکست ٚ مئن أني ضبط بۊبؤ کي تينين ائره بشتؤيين.

ونأشتن یکشمبه رۊز-ه راحت بۊخۊسم. تلفؤن بزئه بۊ سیم ٚ آخر! منم تترج گۊشي-ه ویتم ؤ هیتؤ کي نۊدؤنسم کي همرأ گب زئدرم، همه چي همرأ مۊافقت گۊدم! خالي این وأسي کي مأ دس ویگیرن ؤ وأبدئن کي بۊخۊسم. اۊ رۊز تا تینسن هر کار ئبه مي رضایت-ه هأگیرن. اۊ رۊز تا صۊب ٚ سر، مي بیس ٚ سه رۊبل طلب-ه ببخشئم. یک نفر ٚ همرأ کي مأ یاد دننئه کي بۊ، یک جا که هندئه نۊدؤنم کؤره بۊ، قرار بنأم ؤ اي نفر ٚ ضمانت-ه بۊدم ؤ یکته سگ هأیتم سن‌برنار ٚ نژاد، مي اسلاوي شکاف أم بفۊرتم! سراخره تمؤم ٚ اي جریانات ٚ مئن، آمریکا ی ٚ رئيس جؤمۊر ٚ قتل أم گردن بیتم! البته اي آخري فۊخۊس ٚ مئن بۊ. اي ترس أجي گه نکتا مئبه شۊم ٚ داستؤن پیش بأ، مي بالش-ه ویتم بۊشؤم مي پسر ٚ اۊتاق ؤ کاناپه سر وۊلؤأبؤم. ائره دئه تلفؤن ننأ بۊ؛ ألبته هننأبۊ ولي اسباب‌بازي.

مي سۊ ساله زأک، هیتؤ که خۊ پشم ٚ جۊرافؤن-ه جؤرأکشي، وأپۊرسئه: خأ بۊخۊسي؟

هأتؤ خيابان ٚ پياده‌رؤ-يأ فأرسئم ايته صدا مي گۊش بامؤ.

– سلام خانم ٚ مؤحترم. اي دئقه مي حرف-أ گۊش بۊکۊنيد. خاهش کۊنم.

دينم ايته سيا چتر مي جۊلؤ سبزأبؤ. هوا نم نم ٚ وارشه. چتر ٚ جير ايته بيس ٚ دؤ يا بيس ٚ چار ساله جوان ظاهر به. گم: مرأ گيد؟

– بعله. اۊ پير ٚزناک-أ دينيد «جعبه» پۊشت؟ گدايه.

– أ هوا ميان کسي اؤيه نئسأ.

(مؤخابرات ٚ آهيني پؤست-أ گه جعبه.) (بیشتر…)

به بهانهٔ انتشار کتاب گول‌باهار، مجموعه داستان‌های گیلکی علیرضا بشردوست

أمي نتاج
ببئه دارؤنن-
ؤ زمت
أمي پیلˇ مأرؤن
کۊ کارکیا ببئه دسˇ جي
تیتي بۊدیم
کي أمي دس
دأره’؟

(حسین طوافي)

أول أدبيات یا أول علم؟

شمرأني أگه مثلاً فرؤیدˇ کارؤنه پی بگيرين یا جامعه-شناسؤنˇ کارؤنه بۊخؤنين ؤ بأزين داستایوسکي ؤ بالزاکˇ بنويشته’نه بنين ايشؤنˇ ورجه، شاید اينه خۊدتؤن أجي وأپۊرسين کي: أول أدبيات بۊ یا أول علم؟ بأزين کؤکته اؤکته’ پيش دره؟

داستایوسکي خۊ قصه’نˇ آدمؤنه وختي چاکأدبۊ، روانکاوي کتابؤن هلئه در نمأبۊن کي اۊن بنيشه أول اۊشؤنه بۊخؤنه، بأزين برادران کارامازؤف بنويسه. یا هيتؤرأني فلؤبر یا بالزاک جامعه-شناسي ؤ سياسي-اقتصاد نۊخؤنده خۊشؤنˇ زمتˇ کتابؤنه بنويشتن.

(بیشتر…)

چیزی حدود دو سال پیش، یادداشتی کوتاه در مجله‌ی خط مهر نوشتم درباره‌ی ادبیات گیلکی و در آن اشاره‌ای به آغاز داستان‌نویسی به زبان گیلکی کردم. آن زمان هنوز ترکیب نویسندگان خط مهر تغییر حکیم‌فرموده نکرده بود و به جای فواید زیتون و زعفران و روش‌های از بین بردن لک روی پارچه‌های رومبلی، سعی می‌کرد که عرصه‌ی گفت‌وگویی باشد میان روشنفکران گیلان که متاسفانه گویی سعی ساقی بر روال دیگری بود و ره و رسم دیگری بر می‌خواری و مستی طلبیده بود؛ باری، برگردیم به آن یادداشت که نوشته و چاپ شد و چندی بعد محمد بشرا که متاسفانه هنوز فرصت دیدار از نزدیکش را پیدا نکرده‌ام اما «ایله‌جار» و «هرای»اش -و به ویژه این دومی- کتاب بالینی‌ام محسوب می‌شوند؛ نامه‌ی کوتاهی نوشت ماند در آرشیو تا کی و کجا دوباره فرصتی دست دهد.
متن نامه پیشم مانده بود تا شماره‌ی ۱۱۸ گیله‌وا که بهانه‌ای شد برای بیرون کشیدنش از آرشیو. بهانه را کمی بعدتر عرض می‌کنم اما پیش از آن، نامه‌ی محمد بشرا را بخوانیم با این توضیح که از بابت تعارفات و القاب خطاب به خودم در نامه، بی‌تقصیرم و محض امانت‌داری دوباره نقل‌شان می‌کنم.
(بیشتر…)