هف نفر رقص کأدرن

این قصه از لأنگستن هیۊز، اولین بار همین چند ماه پیش در شمارهٔ ششم و سیزدهم جون ۲۰۱۶ مجلهٔ نیویورکر چاپ شد و حالا شما ترجمهٔ گیلکی‌ش رو میخونید.
این قصه ساختاری مدرن و روایتی ساده داره. روایتی ساده اما متورم از فشردگی تضادها و تناقضهای مختلف جامعهٔ آمریکای دههٔ ۶۰ میلادی. به بیان بهتر و اون طور که آرنولد رامپرساد، ویراستار مجموعه اشعار لأنگستن هیۊز و نویسندهٔ کتاب زندگی لأنگستن هیۊز در گفتگویی با نیویورکر بعد از چاپ این قصه گفته: پایانبندی قصه مخلوط قابل احتراقی از شهوت، مادی‌گرایی، فقر سیاه، وفور و غنای سفید، فرضیات نژادپرستانه دربارهٔ کنترل، بیان تا اندازهٔ زیادی بیهوده و در نتیجه خطرناک تفاخر به سیاه بودن، تجسمی از تمایلات جنسی مردانهٔ سیاه و یک مرکز فرماندهی و ناظر که همهٔ این چیزها رو به سخره میگیره رو گرد هم آورده.
امیدوارم ترجمهٔ گیلکی این قصه از زبان انگلیسی به تجربه‌های مدرن قصه‌نویسی گیلکی کمک بکنه.

نؤوامبره. بيرۊن هوا سرده. ديرين اۊتاق گرم بۊ ؤ ضبط دؤنزهٰ ته آهنگه تترج اجرا بۊده. هف نفر رقص کأدبۊن، سۊ ته جؤفت باني مارسل. نيصفˇ شؤ.

مارسلˇ أپارتمانˇ مئن بۊ ؤ مارسل خؤشگل‌پسر(۱) بۊ ولي هي کس دئه اينˇ مۊسؤن ايوابده نبۊ. ولي مارسل خؤشگل‌پسر بۊ ؤ يکته «ده لا» بنأبۊ خۊشˇ نؤمˇ مئن؛ اينˇ کارتˇويزيتؤنˇ مئن خئلي زمت بۊ کي همه اينه مارسل ده لا اسميت (Marcel de la Smith) شناختن. يک دفأ خۊ نؤمه بنأبۊ مارسل ده لا اسميث(۲) ولي اي Y ؤ E کي علاوه بۊده بۊ اينˇ رفيقؤنه هني خنده بأرده بۊ (آؤ! تۊ أمئه قديمي اسميتي، نئه؟) کي مارسل أني اسميث (Smythe)ˇ کلاس ؤ ژسته وابدأ بۊ ؤ خالي هۊ «ده لا» بنأبۊ بۊمؤنه کي اينˇ فرانسوي کريؤل(۳)ˇ رگˇريشهٰ نۊشؤن بدئه؛ البته مارسل هرگي نيۊ اؤرلئانˇ نزديکي نيسأبۊ؛ پنسيلوانيا، مک‌کيسپؤرتˇ شي بۊ، آدمˇ خۊشذاتي بۊ ولي واقعاً خۊش ندأشت کي مردۊمˇ دس آتؤ هأدئه کي اينه رخشنأگيرن.
مارسلˇ خؤنه بۊ ؤ هف نفر رقص کأدبۊن. شيش نفر رنگي بؤن ؤ يک نفر سيفيد. مارسل خۊدش رنگي بۊ، چلˇ مۊسؤن قهوه-يي بۊ، هأچي مالي‌أم نبۊ. هين وأسي تک رقص کأدبۊ. اينˇ رقأصي مردؤنه بؤن ئبه زيادي خيالأنگيز بۊ، زنؤنه بؤن ئبهٰ‌م دئه خئلي گرؤتسک بۊ! ولي اينˇ همه ته کارؤن هيتؤ بۊ، هين وأسي خئلي آسؤن شأس فأمسن کي خؤشگل‌پسره. اينˇ خيالم نبۊ کي تنها رقص کأدره، چۊن دۊرۊسه کي مهمؤني اينˇ خؤنه مئن بۊ ولي اينˇ مهمؤني نبۊ. مارسل پۊل در أبردن ئبه مهمؤني گيت. مشرۊب فۊرت ؤ اۊتاق کرايه دأ؛ حتى دۊرنگه جؤفتؤنه(۴). کاري گه خئلي صابخؤنهٰ‌ن هارلئم(۵)ˇ مئن نۊدن. شايد هين وأسي بۊ کي يک نفر سيفيد اؤره ايسأبۊ کي جيگري ضبطˇ صدا همرأ کي دؤنزه ته محشرˇ آهنگ پخش کأدبۊ، رقص کأدبۊ.
گۊنم «شايد» چۊن هيچ چيزˇ اصلˇ دليل ؤ «چره»ٰ نۊدؤنم. لاکؤی أجي همه چئه دؤنم جؤز «چره». «چره» خئلي رمزˇرازي‌ئه. راسه بۊگؤم شمره، «چره» اۊ آخري حيرؤني‌ئه کي اينه دۊخؤنن خۊدا.
جؤن يکته واج‌بمأ لاکۊ بۊ. لابالي نظر نمأ. اۊ طلايي پۊست لاغرˇ جوؤن ريکهٰ‌ى ني کي اينˇ همأ رقص کأدبۊ واج‌بمأ بۊ؛ هيتؤ ترˇتميز ؤ رؤشنفکرؤنه. سيفيدˇ لاکؤکه، کلاؤد خۊشˇ همأ بأرده، نوأنأ تاهيسه خۊشˇ پا هارلئم ننأبۊ. ألنی‌م هندئه لاکؤى خئلي بالاشهري بۊ. ولي اي دفأ أول دفأ بۊ کي کلاؤد اينه بأرده بۊ يکته أپارتمانˇ مئن کي جؤفتؤنه اۊتاق کرايه هأدئنن.
زمسؤنˇ پيش، سردˇ پئيزˇ سرماىˇ مئن، خۊبه کي يک نفره تنأشي کي گرمه. بأزين يکته گرمˇ هأکشي مۊزيک تأ فئويچه؛ يک جۊر مۊزيک کي رقصي بۊبۊن ولي باپي(۶)، اينˇ آکؤردؤن(۷) همه مؤدرن ؤ اينˇ پنجۊمي فاصلهٰ‌ن همه جيربمأ!(۸) بأزين خؤنهٰ جي دۊر بيسي؛ اۊجۊر خؤنه کي اينˇ پيله کتابخؤنه حتى وختي اينˇ کله سۊته-دره، هندئه سرد ؤ پۊر پۊرˇ دؤنسنه؛ اۊجۊر خؤنه کي رختˇخؤ تئبه تسک ؤ چتينه، حتی أگه مادمازل اينˇ عکسه بکنده بي؛ اۊجۊر خؤنه کي هي کس نيسأ تي ديلبخأ کي اۊنˇ همأ مشرۊب بۊخؤري، حتى أگه همه جۊرˇ مشرۊب تي کابينتˇ مئن دبۊن؛ پس بئتره کي کلاؤدˇ کشئه مئن دبي، هارلئمˇ مئن، يکته محشرˇ رنگيپۊست ريکهٰ ی کي اينˇ رنگ خۊدي کاراملي شيريني يا يکته پيله آؤخؤري پۊرپۊرˇ زنجٚبيلي آبٚجؤ، یک نفر کي کاري کؤنه گه تي ديرين گرم دککئه ؤ شيريني مۊسؤن شيرينه.
مارسل بۊته: رقصه بدأرين! بنه ده سنت!
باخي جؤفتؤن خنده بۊدن ؤ خنده صدا وؤشته ايرأ-اۊرأ، يکته سفتˇ رزيني تۊپˇ مۊسؤن، ديرين اۊتاقˇ دؤرˇور، تنيسˇ تۊپˇ مۊسؤن نأ، سفتˇ سختˇ رزيني تۊپˇ مۊسؤن، بأزين مارسل أني خنده بۊده. مارسلˇ خنده صدا يکته نقاشˇ ملافهٰ مؤنس کي وختي سقفه رنگ زئدرن، خؤنه اسباب اثاثيه ؤ همه چئه حفظ کؤنه. مارسلˇ خنده هيتۊ بگيرنگير اۊتاقˇ هوا ياجي شرارته پاکأگۊده ؤ خالي مۊزيکه بنأ بۊمؤنه ؤ هف نفره کي رقص کأدبۊن؛ خۊدش أني بۊ.
يکته مردأکؤن خئلي سياتؤه بۊ، يکته خۊشتيپˇ سفتˇ رزيني تۊپˇ مۊسؤن مردأک کي اينˇ سنˇساله نشأست حدس زئن، شايد جوؤن، شايد پنجا، ولي خئلي سياتؤه. (مۊ دؤنم کي سيˇ هش سال اينˇ سن بۊ.) اۊ زنأک کي اينˇ همأ رقص کأدبۊ يکته نخۊتي رنگˇ جؤمˇ مئنˇ سبزˇچأيي رنگ بۊ. لاکؤ خۊش دأشت. لاکۊ اينه خۊش ندأشت. مارسل اينه خۊش دأشت. مردأى ولي مارسله نأ خۊش دأشت نأ اینه خۊش دأشتنه تينس.
اؤکته جؤفت هأچي اؤره ايسأبۊن. شمرأني أگه اؤره ايسأبين ايشؤنه زياد تحويل نيتين. بعضي آدمؤن ايتؤرن، اۊتاقˇ مئنˇ صندلئه مؤنن، رضاىˇ خاطر أجي ايشؤنˇ دبؤنه قبۊل کؤنين ولي شيمئه حواس ايشؤنˇ ورجه ننأ، جؤز وختي گه يک نفر بخأ اۊشؤنˇ سر بنيشه. اؤکته زؤج أجي هي کس هيچ چي نخأست چۊن هيچ چي ندأشتن هأدأن ئبه. مارسل کي هر وخت خأس صفحهٰ عوضأکۊنه بقيهٰ وادأشت مشرۊب بهينن حتی ايشؤنه واندأشته کي يک دؤر مشرۊب بهينن.
پيله خۊشتيپ سياتؤه مردکه دۊ دفأ پۊله حساب بۊده بۊ. کلاؤد بۊته: “اي دفأره مۊ حساب کؤنم مارسلۊس.”

تا صفحه دؤنزه ته آهنگ تمنأبؤ، جؤن خۊ ديمکۊله سياتؤه مردأىˇ يقه ورجه جؤر بأرده ؤ مارسل بۊشؤ خۊشˇ ترˇتميز آشپزخؤنه مئن کي مشرۊب بأره.
مشرۊب! مددکارؤنˇ اجتماعي گۊنن کي مأنهأتنˇ شر، نسبت به مساحت، همه ته محله’ن أجي ويشتر، هارلئمˇ مئن مشرۊب-فۊرۊشي هننأ. مۊ نۊدؤنم. حتماً اي کۊچˇ خؤنهٰ‌نˇ مهمؤني‌ئن کي پۊلي ايسن، مارسلˇ کارˇ مۊسؤن، باعث بنه همیشک مشرۊب-فۊرۊشي‌ئنˇ بازار گرم بۊبۊن. مارسل يک عالم ويسکي خۊشˇ همرأ ببرده آسانسۊرˇ مئن ؤ بۊشؤ جؤر، پنجؤمي طبقه، اؤره کي اينˇ آشپزخؤنه درجيک أجي أگه تي سره بيرين ببري تيني ريورسايد درايوه(۹) بيني ؤ گاگلف هادسؤنˇ مئنˇ جنگي کشتي‌ئنه. جنگي کشتيئن مارسلˇ فکره نبرده مالاٰنˇ طرف؛ قديمˇ خؤشگل‌پسر بۊ هين وأسي دئه يۊنيفؤرمه خۊش ندأشت. راسه بخأين دئه ألنى پۊله خۊش دأشت. هين وأسي اصۊلاً اۊ آدمؤن ئبه مهمؤني گيت کي اينˇ دیله بردنه مننیسن.
يعني آهنگؤنˇ وأسي بۊ؟ ايشؤني گه تازه بنأبۊ رقص ئبه؟ ايشؤنˇ ضدˇ ضربˇ ریتم ؤ ناقصˇ آکؤردؤنˇ وأسي بۊ؟ یعني مۊسيقي کار بۊ؟
مارسل بمأ تينيبي مئن مشرۊبؤنه فنأ يکته درازˇ ميزˇ سر. بأزين هيتؤ کي شؤدبۊ دؤنسه-بؤ دره وا بنأ بۊشؤ خۊشˇ اۊتاق ؤ پاتختي سر يکته کۊچˇ خؤجیر چراغه وأگيرؤنئه. چراغˇ طلايي فۊتؤ دکته ابريشمي ملافه سر ۊ دۊتؤسه بؤخارايي فرشˇ گيجيکˇ سر کي يکته خاصˇ حراج أجي بهئه-بۊ، يکته حراج لانگ آيلأندˇ مئن کي يکته پيله ارث ؤ ميراثي اسباب اثاثيهٰ فۊرته-دبۊن. هي کس مارسلˇ سليقه همرأ گۊته مننيس.
ولي شايد مۊزيکˇ شي بۊ. نوأنأ چره دۊمأرته خنده-صدا، مۊزيک أجي پيلتر، دپيته-بۊ ؤ وگرسه-بۊ، دؤنزه ته سفتˇ رزيني تۊپˇ مۊسؤن، اۊتاقˇ دؤرˇور، ساعت ۲ نصفˇشؤ، ساعتي گه اینˇ مهمؤنؤنˇ عقل خأس برسه کي سرصدا نکۊنن.

بأزين مارسلˇ خنده-صدا دئه چره يکته نقاشˇ ملافهٰ نۊمؤنس ؤ يکته رزيني تۊپˇ مۊسؤن، ايشؤنˇ مئن همه تهٰ جي بدتر، بنابۊده درˇديواره خؤردن! کي دؤنه هرچيزˇ چرهٰ؟
سراخره ايتؤ بۊبؤ: سياتؤه دراز مردکه وگرسه اۊ زنأکه کي اينˇ همأ رقص کأدبؤ، بۊته ”مي پۊل کمه”.
حلئه اۊ جواب ندأ، سيفيدˇ لاکؤى بۊته ”آؤ! ولي مۊ دأنم.”

اۊ ”آؤ، ولي” معلۊم بۊده پيشترم ایسکالی هارلئمˇ مئن گیر بۊده دأنه، هين وأسي خنده-صدا رزيني تۊپؤنˇ مۊسؤن بۊخؤرده درˇديواره. کلاؤد زال بۊده بۊ. چأيي-رنگˇ زنأى زرخ نظر أمأ. سياتؤه درازˇ مردکه بۊته ”تمؤمˇ بعدˇظهر مۊ خأستم اۊ لاکۊ همرأ برقصم. بئه ائره جؤن!” جؤن پيش بۊشؤ. هۊ دم، يکته تازه آهنگ پخشأبؤ.
ديزي گيلئسپي(۱۰) صفحه بۊ ؤ بي هيته گب، وضعیته بقایده وصف بۊده. اۊن چي گه صفحهˇ مئن دبۊ نأ اۊ اۊتاق بلکي اۊتاقˇ مئنˇ عالم بۊ. مۊزيک خۊدي اۊرانيۊم، اۊ هف نفر آدم أني چنته کاربلد جاسۊسه مؤنسن کي انرژي هسته‌يي أجي خالي هينه دؤنن کي یکته هأکشي راهه مردن ئبه.
اي وضعيت سيا زنأکؤنه خئلي عصباني بۊده. اۊني که هي کس واخؤ نبۊ کي بي حرکت ایسأ، مردأیˇ یقهٰ بیته اینه هأکشئه بۊته ”بنیش تي جایˇ سر ماسکا!”.
مردأی بنيشته.

(اي قصه دؤرˇورˇ ۱۹۶۱ بنويشته بۊبؤ.)

تؤضیح:

۱) Fairy.

۲) Marcel de la Smythe. اسميثˇ مئن، ميث (myth) اسطۊره ؤ اؤسانه معني دئنه. مارسلˇ رفيقؤن، هي اسطۊره کلمه همرأ شۊخي کؤنن.

۳) French creole. فرانسوي کريؤلؤن يکجۊر تاريخي-قؤمي مردۊم ايسن کي ايشؤنˇ رگˇريشه فرانسه ايسه ولي خۊدشؤن فرانسه مستعمره‌ٰنˇمئن دۊنيا بمأن. يکته اي مطقه‌ٰن آمريکا مئن، لۊيزيانا ايالتˇ مئن،نيۊ اؤرلئان (New Orleans) ايسه. ولي قصه مئن راوي گۊنه کي مارسل اؤره شي نبۊ بلکي پنسيلوانيا ايالتˇ شئه کي فرانسهٰ ربط ندأنه.

۴) Mixed couple. منظۊر جؤفتي ايسه کي يک نفر سيفيدپۊسته اؤکته رنگي پۊست.

۵) Harlem. يکته پيله محلهٰ نيۊيؤرکˇ مئن کي آفريقايي-آمريکايئن (سياپۊستؤن) اؤره نيشينن.

۶) Boppish. بيباپ، يک جۊر مۊزيکه جأزˇ مئن کي ۱۹۴۰ ميلادي دهه، هارلئمˇ محله مئن شکل بيته. اي سبک، پۊرپۊرˇ بداهه نوازي ايسه ؤ اۊنˇ مئن نؤتؤنه تۊنداتۊند اجرا کؤنن. چارلي پارکئر (Charlie Parker) ؤ ديزي گيلسپي (Dizzy Gillespie) اي سبکˇ مئن نؤمي ايسن.

۷) Chord. مۊزيکˇ مئن، چنته نؤتˇ مجمۊعهٰ یکته آکؤرد دۊخؤنن.

۸) اينˇ منظۊر اينه که همه ته پنجۊمي نؤتؤن «بمؤل» اجرا بۊبۊن. بمؤل (♭) يک جۊر علامته، مۊزيکˇ مئن کي هرته نؤتˇ پيش بنيم، اۊ نؤتˇ صدا نيم پرده جير هأنه.

۹) Riverside Drive. يکته پيله درازˇ خيابؤنˇ نؤمه نيۊيؤرکˇ مأنهأتنˇ مئن.

۱۰) Dizzy Gillespie. یکته هۊنرمند، جأزˇ مۊزيکˇ مئن.