پیشاشؤگب

فارسی: چندی پيش دو وبلاگ با نامهای شورم و ورگ را به‌راه انداخته بودم تا در اولی به مسائل گوناگون پيرامونِ خلق خودم، يعنی گيلک بپردازم و در دومی به ادبيات گيلکی پرداخته شود.

پس از به‌دست‌آوردن تجربه‌هايی چند، تصميم گرفتم که اين دو وبلاگ را در هم ادغام کنم، تا تمرکزم بر روی کار بيشتر شده و پايگاهی منسجم در اينترنت برای گيلکان به‌وجود آورده باشم.

همانگونه که در عنوان سايت میخوانيد، اينجا، جایی برای «ادبيات و فرهنگ و غيره‌»ی گيلکهاست. دور از خودبینی و بی فروتنی بیهوده، به جرات میتوانم ادعا کنم که اينجا اولین و تنها پايگاه ادبيات و فرهنگ گيلکی در اينترنت است. [اين ادعا در سال ۲۰۰۵ مطرح شد. ولی خوشبختانه امروز فضای مجازی پر از منابع جالب و موثر گیلکی است. /توضیح ورگ در تاریخ مارس ۲۰۲۲] که اميدوارم تابه‌آخر اينظور نماند. اما تا آن روز، قرار بر اين است که اينجا تريبونی برای ادبيات و فرهنگ گيلکی باشد. شعر و داستان گيلکی. تازه‌های نشر و موسيقی گيلکی و ساير مسائل فرهنگی. و اما آن «غيره»، امکانی‌ست برای اینکه گهگاه به مسائل و مشکلات اجتماعی، اقتصادی و سياسی گيلکها نيز بپردازم.

پس از امروز، ورگ، کار خود را آغاز میکند و بد نيست متن زير را به عنوان مانيفست ورگ به حساب آوريد:

0) ورگ (/vərg/) واژه‌ای گيلکی‌ست، به معنی گرگ. همان حیوان وحشی و دوست‌نداشتنی! نامی‌ست برای من و این وبلاگ. پس آن را با «ولگ» به معنی برگ اشتباه نگيريد. ورگ بودن من به گرگی که علامت پان‌ترک‌هاست هیچ ربطی ندارد. ورگ واژه‌ای کهن و مشترک میان بسیاری زبانهای هندواروپایی‌ست. ریشه‌اش در نیای زبانهای هندواروپایی و به صورت /wer-/ است؛ یک پله پایینتر و در نیای زبان ژرمنی wargaz و به معنی یاغی و چموش بوده، و کمی بعدتر در زیرشاخه‌های زبان ژرمنی همچون انگلیسی باستان (wearh یا wearg یا werg)، انگلیسی میانه (wari یا weri)، ساکسون باستان (warg یا warag، نام یک گرگ دشمن و وحشی در یک قصه‌ی اسطوره‌ای)، هلندی باستان (warg)، هلندی میانه (werch یا warch)، هلندی (warg)، آلمانی بالای باستان (warg)، آلمانی بالای میانه (warc)، اسکاندیناوی باستان (vargr)، ایسلندی (vargur)، زبان مردم جزایر فارو (vargur)، سوئدی (varg)، دانمارکی (varg)، انگلیسی (warg)، فنلاندی (varas)، استؤنیایی (varas) و نیز در افسانه‌های اسکاندیناوی از خودش ردپا به جا گذاشته و حتا به کلمه‌ی هیرکانی هم رسیده و در زبان گیلکی با تلفظ /vərg/ به دست ما رسیده: گرگ، جانوری وحشی و در عین حال اجتماعی. رفت و برگشت بین انسان/گرگ، و به طور کلی رفت و برگشت بین انسان/حیوان و انسان/طبیعت چیزی‌ست که این روزها اغلب از آن گریزانند. انسانها دوست دارند در قلمرو انسان بودن باقی بمانند به جای اینکه گاه موجوداتی مثل سگ، اسب، گرگ یا درخت باشند. تازه اگر همین را توهین قلمداد نکنند! شاید به همین دلیل است که کمر به نابودی همه چیز بسته‌ایم. هرچه بیرون از قلمرو تنگ ما، توهین‌آمیز و شایسته‌ی خراب کردن است!

1) ورگ يک سايت/وبلاگ شخصی نيست، اما توسط يک فرد اداره میشود. ورگ نشريه‌ای چندرسانه‌ای با سردبيری يک فرد است که منتشرکننده‌ی آثار خود و ديگران (شاید شما) در حوزه‌ی ادبيات و فرهنگ و مسائل مربوط به گيلکان خواهد بود و لاجرم سليقه و تفکر سردبير در گزينش و چينش اين آثار تاثير خواهد داشت.

2) سردبير ورگ در کشور ايران زندگی میکند و ورگ به طور کامل در چارچوب قوانين جمهوری اسلامی ايران کار خواهد کرد.

3) خوانندگان ورگ، گيلکان هستند و نیز آنهایی که تمايل به آشنايی با فرهنگ و هويت گيلک دارند.

4) مطالب ورگ، ميانگينی از پژوهش و آفرينش است که در قالبی نيمه‌روشنفکری/نيمه‌عام و با رويکردی ژورناليستی منتشر خواهد شد.

5) ورگ ناسیونالیست و پان نیست و برای سعادت مردمش، آرزوی هیچ دولت-ملت حاضر و غایبی را به دل ندارد. دولتها خود را ملت معرفی میکنند حال آنکه مرزهاشان ملتها را تکه-تکه میکند. به همین دلیل به جای کلمه‌ی ملت یا Nation که حسابی دستمالی‌شده است و نیز به جای کلمه‌ی قوم که توسط دولتها به گروه‌های ملی/قومی رنگارنگ درون مرزهاشان گفته میشود تا کلمه‌ی ملت برای دولت باقی بماند، تنها دو کلمه‌ی مردم و خلق در فارسی و گیلکی باقی میماند که اولی چندان بار قومی و ملی نداشته و به جمعیتی از آدمهای دارای تاریخ و زبان و فرهنگ و سرزمین مشترک برنمیگردد. بنابراین من از خلق (خلک) استفاده میکنم که از قضا در شعر برخی شاعران گیلک (شیون فومنی و محمدولی مظفری) هم استفاده شده است.

برای تماس با ورگ از این آدرس استفاده کنید: nobodyvrg@gmail.com

این متن در ۱۲ مارس ۲۰۱۵ ویرایش و تکمیل شد.
این متن در ۲۲ مارس ۲۰۲۲ ویرایش شد.

گیلکی: دامیشک دۊته وبلاگ راتؤدأبوم  شورم ؤ ورگˇ نؤمي کي اولي مئن می خلق یعنی گیلک ٚ مسائل أجي بنویسم ؤ دومي مئن گيلکي ادبیات أجي.

باموته بؤنˇ پسی، تصمیم بیتم اي دۊ ته وبلاگ-ه تۊیٚمأکۊنم تا مي تمرکؤز مي کارˇ سر ویشترأبۊن ؤ یٚکته بقایده جیگه چأکۊنم اینترنتˇ مئن، گیلکؤن ئبه.

هۊتؤ کي اي جیگه تیترˇ مئن خؤنده تينين، ئره «گیلکؤنˇ أدبیات ؤ فرهنگ ؤ غیره» جیگه‌أ. فیس ؤ ئفاده أجي دۊر ؤ بي هأچي فۊرۊتني، یارنم بۊگؤم کي اينترنت ٚ مئن، ئره أول جیگه‌أ کي گیلکی ادبیات ؤ فرهنگˇ وأسي کار کؤنه ؤ خالی هینه. [اي ادعا سال ۲۰۰۵ مطرح بۊبؤ. ولي دسخۊش کي اي رۊزؤن اينترنت ٚ دل پۊر پۊر ٚ جالب ؤ کارا سربسؤنه. /ورگ ٚ واشکاف ۲۰۲۲ مارس ٚ مئن.] کي نأجه دأنم تا سراخره هیتؤ نۊمؤنه. أمما تا اۊ رۊز تا، قرار اینه کي ئره گيلکي أدبیات ؤ فرهنگ ئبه بۊبۊن یکته تيريبۊن. گیلکي شئر ؤ قصه، گیلکي نشر ؤ مۊزیک ٚ  تازه چئن ؤ باخي فرهنگي مسائل ؤ أمما اۊ «غیره» یکته امکانه تا گاگلف گیلکؤنˇ اجتماعی ؤ اقتصادي ؤ سیاسي مسائل ؤ مؤشکلؤن أجي بنویسم.

پس ایمرۊ ورگ خۊش ٚ  کار-ه سرأگینه ؤ بد نئه اي وؤت-ه ورگ ٚ  مانیفست بگيرین:

0) ورگ (/vərg/) یکته گیلکي کلمه‌أ گۊرگ ٚ  معني. هۊ وحشي ؤ خۊشندأشتني جؤنور! یٚکته نؤمه مئبه باني اي وبلاگ ئبه. پس اۊن-ه دار ٚ  ولگ ٚ همرأ اشتبا نگيرين. مي ورگ بؤن، پانتۊرکؤنˇ گۊرگˇ علامت-ه ربط ندأنه. ورگ یکته قدیمˇ کلمه ایسه کي خئلي هیندؤرۊپایي زوانؤنˇ مئن مؤشترکه. اینˇ بنه هیندؤرۊپایی زوانؤنˇ نتاجˇ مئن /wer-/ ایسه؛ یته پلله جیرتر ؤ ژرمني زوانˇ نتاجˇ مئن wargaz دبۊ کي يٚاغي ؤ چمۊش معني دأ ؤ أننی بأزۊن ژرمني زوانˇ خالؤنˇ مئن: دئبارˇ اینگیلیسي (wearh یا wearg یا werg) ؤ مئنه اینگیلیسي (wari یا weri) ؤ دئبارˇ ساکسؤن (warg یا warag، یکته اؤسانه مئنˇ دۊشمند ؤ وحشي ورگˇ نؤم) ؤ دئبارˇ هؤلندي (warg) ؤ مئنه هؤلندي (werch ىا warch) ؤ هؤلندي (warg) ؤ دئبارˇ جؤر آلماني (warg) ؤ مئنه جؤر آلماني (warc) ؤ دئبارˇ ئسکاندیناوي (vargr) ؤ ایسلندي (vargur) ؤ فارؤ مئنپۊشتأنˇ خلقˇ زوان (vargur) ؤ سؤئدي (varg) ؤ دانمارکي (varg) ؤ اینگیلیسي (warg) ؤ فنلاندي (varas) ؤ استؤنیایي (varas) ؤ باني اسکاندیناوي اؤسانأنˇ مئن خۊشˇ جي پاماله بنأ ؤ حتی فرسه به هیرکاني کلمه ؤ گیلکي زوانˇ مئن /vərg/ واگۊیه همرأ فرسه أمئه دس: ورگ، یٚکته وأشي جؤنور ؤ هم أني اجتماعي جؤنور. آدم/ورگˇ مئن شؤن-أمأن ؤ اصلا آدم/جؤنور ؤ آدم/طبیعتˇ مئن شؤن-أمأن یکچئه کي اي رۊزؤن ویشتري اۊن أجي بۊرۊجنن.  آدمؤن خۊش دأنن آدم بؤنˇ سامؤن بۊمؤنن تا اینکه گاگلف سک ؤ أسب ؤ ورگ یا دارˇ مۊرسؤن دۊبؤنچي بۊبۊن. تازه أگه هین-ه تؤهین نگیرن! شاید هینˇ وأسئه کي کمر دبستیم همه‌چي-ئه بیپا گۊدن ئبه. أمئه آدم بؤنˇ تسکˇ سامؤنˇ جي هرچي بیرین بۊمؤنه، تؤهینه ؤ خأ اۊن-ه بیپا گۊدن.

1) ورگ یٚکته شخصي جیگه/وبلاگ نئه، أمما یک نفر فرد این-ه اداره کؤنه. ورگ یکته چنرسانه نشريه‌أ یک نفر ٚ سردبیري جي کي خۊش ؤ دیگرؤن (بلکی‌م شمه) کارؤن-ه گیلکؤنˇ أدبیات ؤ فرهنگ ؤ باخي مسائل أجي نشر کؤنه؛ پس سردبیرˇ سلیقه ؤ فکر، اي کارؤنˇ دؤجئن ؤ دچئنˇ سر ماله نئنه.

2) ورگˇ سردبیر ایرانˇ مئن نیشته ؤ ورگ  ايران ٚ اسلامي جؤمۊري زاکۊن-ه رعایت کؤنه.

3) ورگˇ خؤندنکسؤن، گیلکؤنن ؤ اۊشؤني گه خأنن گیلکˇ فرهنگ ؤ هؤویت-ه بشناسن.

4) ورگˇ مطالب، هامۊجش ؤ چأگۊدنˇ مئنه-أ گینه ؤ نیم‌رؤشنفکري/نیم‌مردۊمي ؤ ژۊرنالیستي کردٚکار ٚ  همرأ نشر بنه.

5) ورگ ناسۊنالیست ؤ پان نئه ؤ خۊش ٚ مردۊم ٚ خۊشبختي وأسي، هیچ دۊبؤ ىا دنه‌بؤ دؤلت-ملت ٚ  ناجه-أ بدیل ندأنه. دؤلتؤن خۊشؤن-ه معرفي کؤنن ملت؛ ایسه چي؟ ایشؤن ٚ مرزه کي خلقؤن ؤ ملتؤن-ه تکس-تکس کؤنه. هینˇ وأسی ملت یا Nation کلمه جا کي پۊر شندره بۊبؤ باني قؤمˇ کلمه جا کي دؤلتؤن خۊشؤنˇ مرزؤنˇ مئنˇ ملتؤن-ه ايتؤ دۊخؤنن تا ملتˇ کلمه-أ بنئن خالي خۊشؤنئبه بۊمؤنه، خالي دۊ ته کلمهٔ مردۊم ؤ خلق، فارسي ؤ گیلکي مئن مؤنه کي أولي قؤمي ؤ ملي معني ندئنه ؤ نشأنه یک جرگه مردۊم-ه کي کسؤنأجي تاریخ ؤ زبؤن ؤ فرهنگ ؤ سامؤن دأنن مردۊم دۊخؤندن. پس مۊ خلق-ه کاراگينم کي أمئه شائرؤنˇ شئرˇ مئن (شئیون فؤمني ؤ مأمولي مظفري) ني بمأ دأنه.

ورگˇ همره تماس بگيرین: nobodyvrg@gmail.com

ای وؤت، 2015 مارس 12 دچینواچین ؤ کامل ببؤ.
اي وؤت ۲۰۲۲ مارس دۊمرته تکميل بۊبؤ.

English: “Varg” is a Gilaki word meaning “wolf”, the wild and disliked creature, which is me! Therefore, it should not be confused with “valg” -another Gilaki word- meaning “leaf”.
Varg is not a personal website/weblog, but is directed individual.  Actually, Varg is a multimedia publication whose sole editor will publish his own works as well as the works of others in the realm of literature, culture, and issues related to the Gilaks. Inevitably, its editor’s taste and reflections will influence the selection and arrangement of the material.
Varg is not a professional  journal  and may publish any material from any area relevant to the literature, culture and society of the Gilaks. Varg is also willing to publish the works and articles of others.
Varg’s addressees are first and foremost the Gilaks themselves, and also those who are eager to become familiar with the Gilak culture and identity.
Varg’s content is a combination of research and creation, which will be published according to an intellectual/general standard—with a journalistic approach.
To contact Varg you can use the following email address: nobodyvrg@gmail.com


دیدگاه‌ها

18 پاسخ به “پیشاشؤگب”

  1. سلام می هم وطن
    می گیلکی زبان زیاد خُب نیه گرچه ایپچه دانم. تی سایت را از اوبونتو فروم میان بیافتم و بیدم. مرا خوش بمو…
    کیهان ایتا گیلان زای

  2. سلام هموظن
    از مبادله پیام شما و جناب فرامرز شکوری به این سو هدایت شدم نا هم زبانی و همشهری بودنمان بهانه ایی شود برای ترمیم و توسعه دانش قلیل و اندکم.
    پوزش از اینکه در نوشتار از زبان ادبیات فارسی استفاده میکنم چرا که خوش داشتم به زبان و گویش شیرین گیلکی با شما مکاتبن نمایم لکن مطالع نوشتارهای وبلاگ هدایتم کرد به اینکه شما گویشی شرق گیلانی دارید و ارتباط با گویش شما برایم سخت است و صقیل.
    بسنده نمایم به همین مقدار از باب آشنایی و امید به بهره مندیب یشتر از تلاشها و تالیفات حضرتعالی.
    برقرار باشید.

    1. نادر وطنخواه؛
      ممنونم از پيغام شما. البته ترجبهٔ ده سالهٔ این وبلاگ نشان داده که همهٔ ما گیلکان با هر لهجه‌ای از زبان مادريمان می‌توانیم با هم ارتباط برقرار کنیم و در آرشیو همین وبلاگ هم مطالب به لهجه‌های مختلف گیلکی فراوان است.
      از قضا دوستانی از دیار شما دارم که بی‌مشکل با هم به گیلکی حرف می‌زنیم و هر کدام با لهجهٔ خود.
      امیدوارم باز هم به این وبلاگ سر بزنید.

  3. سلام بمی دوست ارجمند. بسیار عالی بو اینشاا… شوما و همی گیلکان و ایرانن همیشک پاینده و دیلخوش بیبید. تشکور کنم.

  4. مدیر مسئول محترم سایت وزین ورگ
    با سلام
    اینجانب داوود خانی خلیفه محله ( لنگرودی) دارنده ی وبلاگ دلتای سپیدرود ( شامل اشعار فارسی و گیلکی) که بیش از یکصد و اندی از اشعار گیلکی ام در قالب های دوبیتی و غزل، هساشعر و حتی قالب کم کاربرد رباعی در زبان گیلکی به همراه متن و صوت در آن جا قابل مشاهد و دریافت است و به گونه ای کارنامه شعری ام را نشان می دهد، به دوز از هرگونه حب و بعض و کینه توزی، به جرات حاضرم به نقد و ضعف التالیف و ایرادات وزنی بسیاری از اشعار گیلکی چاپ شده حتی در ماهنامه گیله وا بپردازم، اخیراً مشاهده کرده ام در اقدامی نابخردانه، کاربری با نام ورگ که گویا یکی از مدیرانه این سایت نیز می باشد،در ویکی پدیای گیلکی نسبت به حذف و مسدود نمودن کاربری شاعری ام با اشعار گیلکی ام در آن دایره العمارف باز اقدام نموده است و این در حالی است که بنده دست کم در همان ویکی پدیای گیلکی به با این بضاعت کمش که به سختی نفس می کشد، چندین مطلب گیلکی منجمله معرفی یکی دو اثر محمود پاینده لنگرودی و حتی معرفی شاعر گیلکی سرای لاهیجانی سید حبیب اسماعیلی، صفحاتی دایر نموده ام.
    بسیار گله مند از این وضعیت، می خواستم این قضیه بشدت پیگیری و علت آن دست کم با من تماس گرفته تا پاسخ قانع کننده ای را دریافت نمایم.
    http://dkhlangeroodi.blog.ir/
    با احترام: داوود خانی لنگرودی 09116213680

    1. سلام دوست عزیز؛
      متشکرم که اول از همهاین دلگیری را اینجا مطرح کردی تا اگر سو تفاهمی هست رفع شود.
      عرضم به خدمت شما که ویکیپدیا یک دائره‌المعارف است که در زبانهای مختلف فعالیت میکند و یک سری سیاست‌های کلی دارد از جمله مهمترین سیاستهای ویکیپدیا سیاست “نؤمي بؤن” (در فارسی: سرشناسی) است که در این لینک میتوانید بخوانید:
      https://glk.wikipedia.org/wiki/%D9%88%D9%8A%DA%A9%D9%8A%D9%BE%D8%AF%D9%8A%D8%A7:%D9%86%D8%A4%D9%85%D9%8A_%D8%A8%D8%A4%D9%86

      بیان سادهٔ قضیه این است که در یک دائره‌المعارف آنلاین، رسم نیست که خود فرد برای خودش و به نام خودش مقاله ایجاد کند. یک قانون در ویکی‌پدیا هست که می‌گوید اگر شما آنقدر سرشناس هستید که فکر میکنید در ویکیپدیا باید یک مقاله به نام خود داشته باشید،بهتر است صبر کنید تا دیگران این کار را انجام دهند.
      ضمن اینکه، برای تدوین چنین مقاله‌ای و برای تایید سرشناسی فرد، منابع و مراجعی که در متن مقاله به آنها ارجاع داده شده توسط کاربران دیگر ویکیپدیادائم مورد بررسی قرار میگیرد.
      بنابراین در ویکیپدیا، تنها مقاله‌ای که به نام خودتان منتشر کردید حذف شده که آن هم طبق قوانین ویکیپدیا بوده. شما میتوانید در ویکیپدیا یک صفحهٔ کاربری باز کنید و در صفحهٔ کاربری خودتان اقدام به انتشار اشعار خود بکنید. چون معمولا در ویکیپدیآ اگر در مقالهٔ شاعری قرار باشد به اشعارش اشاره شود تنها به بخشهایی از برخی از اشعار بسنده میشود.
      ممنونم از توجه و پی‌گیری شما و به شما اطمینان میدهم که رفتاری خلاف قواعد صورت نگرفته. ممنونم.

  5. درودی دگر باره
    با توضیحاتی که داده اید، نمی خواهم این بحث را بصورت سریالی دنبال نمایم.
    اصلاً دنبال شناساندن خودم بعنوان شاعر مطرح و… نیستم. بنده به مرز پنجاه سالگی رسیده ام و در اوایل دهه هفتاد ده ها دوبیتی گیلکی که پاره ای از آنان در وبلاگم خودنمایی می کند را سرودم و آن موقع لاجرم خود بهتر از من می دانی د که بهترین مکان برای عرضه اندام، ماهنامه گیله وا بود که من هرگز دست به چند کاری نزدم.
    بنده در وبلاگی که لینکش را بزرگواری نمودید و در آن سایت وزین نیز پیش تر از این آورده اید و نیز کانالی که در آپارات به نام “گیلکان” دارم به انتشار اشعار خودم و حتی شاعرانی از قبیل پاینده لنگرودی، محمد ولی مظفری، بابایی لنگرودی و … پرداخته ام که جدیداَ تصمیم دارم ده دوبیتی گیلکی شهدی لنگرودی را نیز بصورت متن با صدا انتشار دهم.
    در پی انتشار کتاب رایگان الکترونیکی شاعران گیلکی سرا هستم که اگر فرصت فراهم آید، این کار را تا پایان سال جاری انجام خواهم داد.
    به دنبال روزنه هایی هستم که ادامه دهنده ی راه بزرگانی چون پاینده لنگرودی باشم.
    چند سالی صفحه ای را که برای خودم در ویکی پدیای گیلکی باز کرده بودم و انتظار می رفت علاقه مندان و گیلک پژوهانی چون شما بیشتر به آن می پرداختید و ویرایشش می کردید، حالا می بینم با این توضیح و توجیه ویکی پدیایی به حذف آن همت گماشتید و باید در پایان به این عبارت بسنده نمایم که دست مریزاد ورگی دو آتشه ی مآری زووان!!
    بدرود

  6. سلام و درود
    ممنون از سایت خوب و تلاشتون
    انشالله که موفق باشید
    گیلکی نیستم، اما هم علاقمند به سرزمین گیلانم و هم فرهنگ مردمانش.
    میشه راهنمایی کنید چطور میتونم متن دقیق ترانه گل پامچال (اونی که استاد ناصر مسعودی خوندند) رو پیدا کنم؟ متاسفانه هر چی توی اینترنت گشتم پیدا نکردم. ضمن اینکه اگه منبعی معرفی که متن ترانه های گیلانی رو بتونم یاد بگیرم، خیلی ممنون میشم.
    سپاس از کمکتون

    1. علی؛
      سلام. اگر راهنمایی کنید که توی کدوم آلبومه این آهنگ من متن ترانه‌ش رو براتون پیاده میکنم. یا اگر فایل صوتیش توی اینترنت هست لینک بدین.

  7. سِلام امین حسن پور تِ شماره ره خامبه تا تِ جِ گِلِکیِ خَبِر گپ بَزِنِم

    1. kangely؛
      سلام. مي ايميل اينه:
      v6rg@v6rg.com

  8. مِن در تِوَز دَرِمبه گِلِکی بَندِکا دَکِفه! امین حسن پور کِجه دَری؟

  9. تِ گِرِ امین حسن پور! اَمه کار سیب به سیبه!!

  10. من ت شماره ره خامبه ایمیل بزومی افاقه نکرده ت گلکی طرفدار نی ای؟

  11. زِ بزویی؟

    1. kangely؛
      گلکي مگه فۊتبالˇ تيمه کي طرفدار بدأره؟ گلکي مي ماري زبؤنه. مي ايميلم کي دأني. ايسأم تي خدمت.

  12. طرفداری یعنی ونه بندکا دکتن ره خانی. تسسه ایمیل بزو بیمه که دکل فایده نداشته ونه تلفنی گب بزنیم و قرار بی یلیم اگه ت صداقت داننی.

  13. آرتین

    تی وبلاگه ویکی پدیا گیلکی دورون پیدا بوکودم
    تی کار حرف نره برار