دسته: ؤ غىره

  • The

    دؤنش ٚ ته تازه خؤرمه، هۊنر ٚ ته کؤنه.

  • شب احمد عاشورپور در فرهنگسرای نیاوران (فیلم سخنرانی در پی‌نوشت)

    گویا قراره مجلهٔ بخارا در سری شبهای بخارا، شبی رو هم به بزرگداشت خوانندهٔ بزرگ گیلک احمد عاشورپور اختصاص بده و از من هم خواسته شده اونجا در حد پونزده دقیقه حرف بزنم.
    این برنامه شنبه بیستم بهمن ساعت ۱۷ در فرهنگسرای نیاوران برگزار میشه و امیدوارم دوستان و همراهان ساکن تهران رو ببینم و شب خوبی باشه.

    پی‌نوشت: خوب این برنامه برگزار شد و این هم فیلم سخنرانیم.

  • پس بۊبؤ چن ته؟

    گۊتن بگۊبشتؤ ؤ گب زئن ؤ دايالؤگ بئترين کاره؛ ولي هرچي ويشته دۊنىا ادمؤن ٚ حال ٚرۊز ٚ مئن دئيق بنم فأمنم کي جامعه مئن، گبزني ؤ بگۊبشتؤ بکت، دۊ ته دئه راه دأنيم: ىکته تامزني، ىکته ني خۊ کار-ه گۊدن ؤ عمل. همه ته جي ويشته هي اخري همرأ شأنه ادمؤن-ه هاوجيرانئن [قانع گۊدن].

  • چل سالگي

    هي ته هۊني نيم کي بيم فرامرزٚی جؤن.

  • المؤني يدؤلؤژي!

    ایدئولوژی آلمانی، کارل مارکس، فارسي وگردؤن: زوبین

  • ناسۊناليسم

    ناسۊناليسم ادمؤن-ه کۊل ٚمغز چأکؤنه.

  • ساعدي VS ساواکي

    اي رۊزؤن دۊ جۊر ایراني دأنیم؛ یا ایران‌ستیز یا ایراني‌ستیز.
    ایراني‌ستیزؤن اي صد ساله مئن یک عالم ایراني بکۊشتن ؤ شکنجه بۊدن خۊشؤن ٚ «ایران»-ه دأشتن ئبه.
    مثلا ساعدي (گوهر مراد) ایران‌ستیز بۊ، ساواکي ایراني‌ستیز. ساواکي ألؤنم ایراني‌ستیزه. خیال کؤنه اسم عوضأکۊنه عینک دۊدي بزنه أمه این-ه دئه نشناسنيم. 😎

  • بیانیهٔ سوم سازماندهی معماری کاسپین

    چن سوره کي اينترنت ٚ مئن یکته پٚيج رادکته سازماندهي معماري کاسپيٚن ٚ نؤمي کي خۊ هدف-ه بنأ گيلان ؤ مازندران ٚ معماري-ئه نجات دأن ؤ وازيوؤنئن (احیا).

    اي پؤرؤژه مئن تايسه چن ته وؤت ؤ فيلم بيرين بمأ کي اي پیج ٚمئن حتما بينين ولي ائره خأنم اۊن ٚ سۊيٚمي بيانيه-أ بنئم چۊن خئلي جالبه.

    اي بيانيه-أ کي اينٚ سرنؤم ايسسه «بیانیهٔ سوم سازماندهی معماری کاسپین» ائرأجي جيرأکشين.

  • چلنگر ٚ نشريه ارشيو

    چلنگر ىکته نشريه بۊ مأمدلي أفراشته سردبيري ؤ مؤديريت ٚ جي کي تينين اي نشريه ارشيو-ه ائره هأگيرين. فايل دخشارده (Zip) ايسسه ؤ تلگرام ٚ سئروئر ٚ مئن هننأ.

    اي ارشيو ٚ مئن چلنگر ٚ شۊمارأن سال أول ؤ دؤوؤم ؤ سوم ٚ شي دره. سال أول ؤ دؤوؤم ٚ ارشيو ٚ مئن اي شۊمارأن متأسفانه دننئه:

    ۸، ۱۱، ۱۲، ۲۰، ۲۴، ۲۵، ۲۹، ۳۱، ۳۲، ۳۶، ۴۱، ۴۲، ۴۴، ۵۰، ۵۱، ۵۲، ۵۳، ۵۷، ۵۸،۶۰، ۶۱، ۶۹، ۷۰، ۷۱، ۷۳، ۷۵، ۷۶، ۸۴، ۸۵، ۸۷، ۹۱، ۹۴، ۹۶، ۹۷، ۹۹، ۱۰۰، ۱۰۱، ۱۰۲، ۱۰۳، ۱۰۴، ۱۰۶، ۱۰۸، ۱۱۰، ۱۱۷، ۱۱۸، ۱۲۰، ۱۲۳، ۱۲۸، ۱۲۹، ۱۳۰، ۱۳۲، ۱۳۵، ۱۳۶، ۱۴۹، ۱۵۱، ۱۵۳، ۱۵۹، ۱۶۳، ۱۶۵، ۱۶۹، ۱۷۰، ۱۷۱، ۱۷۲، ۱۷۳، ۱۷۴، ۱۷۵، ۱۷۶، ۱۷۷، ۱۷۸، ۱۷۹، ۱۸۰، ۱۸۱،۱۸۲، ۱۸۳، ۱۸۴، ۱۸۸، ۱۸۹، ۱۹۰، ۱۹۴، ۱۹۵، ۱۹۶

    سوؤمي سال ٚ جي خالي چار ؤ پئنج ٚ شۊمارأن دره.

    اي ارشيو تينه شيمه کۊمک ٚ جي کاملأبۊن. أگه نؤسخه‌يي دأنين کي اي ارشيو ٚ مئن دننئه خبر بدين.

  • آقای صادقی…

    تعامل و‌اندرکُنش بومیان با عرصه‌های طبیعی متاثر از عوامل گوناگونی است که در مجموع تحتِ سیطره شرایط طبیعی و انسانی است. رابطه میان انسان و محیط در بوم‌سازگان کوهستانی تابع همان قواعدی است که در دیگر جایگاه‌های جغرافیای می‌توان یافت. تنها یکی‌از تفاوت‌های عمده آن‌ها شرایط خاص بوم‌سازگان کوهستانی با ویژگی‌های چون پیچیدگی و شکنندگی است که این رابطه را ظریف‌تر می‌کند.

    در مساله حفظ محیط‌زیست کوهستان و میراث‌های طبیعی همچون جنگل‌های هیرکانی، رابطه و نقش حضور یا حذف انسان به‌عنوانِ یک عامل مضر یا مفید در چند مرحله تاریخی مورد چالش و پرسش بود. در ایران نیز این آزمون و خطا رخ داد. در برهه‌ای با حذف عامل انسانی یا ذی‌نفعان بومی از عرصه‌های طبیعی مانند سیاست طرح خروج دام از جنگل با توجیه ساماندهی زندگی ساکنان جنگل و ارائه خدمات اجتماعی-اقتصادی به اجرا گذاشته شده و در برهه زمانی بعد تعامل و همزیستی بین بومیان به‌عنوانِ پارادایم موردِ قبول، جامعیت یافته و استفاده می‌شود.

    (بیشتر…)
  • دربارهٔ حریم پویای دریای کاسپین (حریم دریای کاسپین دقیقا چقدر و تا کجاست؟)

    در این مورد یک مقاله از ناصر عظیمی و مریم مسکینی برای مطالعه پیشنهاد میشه که این مقاله رو میتونید از اینجا بگیرید و همچنین در همین ارتباط یک یادداشت تکمیلی هم از ناصر عظیمی در اینجا هست که نسبت به دستور اخیر ابراهیم رییسی در مورد حریم دریای کاسپین مسائل مهمی رو مطرح کرده. تصویر دستور مذکور هم این پایین میذارم.

  • قلمروهای سه‌گانهٔ مدیریت فضا در ایران و قوانین ناظر بر ساخت و ساز و تغییر کاربری زمین

    این مقاله، نوشتهٔ ناصر عظیمی میتونه نقطهٔ عزیمت مهمي باشه در مسیر شناخت و تغییر وضعیت. نویسنده با توجه به موضع و نگاه خودش در پایان پیشنهادهایي هم مطرح کرده که باید به اونها توجه بشه. حتی اگر تغییرات اصلاحی در قوانین رو چارهٔ کار ندونیم، محتوای این مقاله همچنان اهمیت خواهد داشت. در این مقاله حتی مفهوم‌پردازی‌های مهمي شده (البته بر اساس نوشته‌های پیشین ناصر عظیمی که باید روشون کار بشه مثل مفهوم گردشگر-مالک).
    از تمام دوستاني که دغدغهٔ وضعیت زمین در گیلان و مازندران و گلستان رو دارند خواهش میکنم با حوصله و دقت این مقاله رو بخونن.

  • روایتی از یک رابطه؛ رابطهٔ حسین خان کسمایی و کوچک خان جنگلی

    حسین خان کسمایی (نشسته)

    این مقاله نوشتهٔ ناصر عظیمی پیشتر در گیله‌وا منتشر شد و نسخهٔ کامل و بلندر این مقاله رو میتونید از اینجا دریافت کنید و بخونید.

  • وبمجي IX

    وبمجي پؤستؤن ورگ ٚ مئن، ىکته فؤرصته تا تجاري پلتفؤرمؤن أجي بيرۊن بأىم ؤ بىنيم گه اينترنت خالي اينستاگرام ىا تلگرام نئه. شاىد عجيب بۊبۊن کي خئلئن ايران ٚ مئن وختي گۊنن اينترنت (اينترنت دأنم ىا مي اينترنت قطعه ىا اينترنت ٚ مئن فلان چي-ئه بدئم) ايشؤن ٚ منظۊر فىسبۊک ىا اينستاگرامه! بسچي گه اينستاگرام ىا فیسبۊک ٚ مئن أن شأنه خؤرؤم چي ىاتن (خئلي کم!) ولي اينترنت ٚ دۊنىا اي شرکتؤن ٚ انحصار أجي خئلي واشاده‌تره. خؤ! ايسه بىنيم اي نؤهؤمي وبمجي مئن چي دأنيم!

    – شاىد شیمئبه أم جالب بۊبۊن کي فارسي مئن أن ىپاره مؤشکلؤن هننأ کي أمئبه آشنا ایسسه ولي حئف کي أمئه «اساتید» همیشک خیال کؤنن همساىه کرک غازه!
    مؤشکلاتي گه عزیز حکیمی اي مقاله مئن گۊنه، گیلکي مئن أني دأنیم. رشت ٚ مئن ىپاره رسمي جریانات ىا ىپاره رسانأن کي رسمي جرىانات-ه تنأشنن، گیله قصه یا سرخط ٚ مۊرسؤن، هيتؤ مؤحتوا تؤلید کأدرن ؤ هي آسیبؤن-ه گه افغانستان ٚ مئن تجربه کأدرن أمه ني تجرۊبه کأدریم ؤ ايشؤن ٚ جواب أم هینه گه «عامیانه ؤ مردۊم‌پسند عمل کأریم!» ولي أمه دؤنیم گه مردۊم‌پسند عمل گۊدن، غلط عمل گۊدن ؤ پسين نسل-ه وأپیته ؤ غلط ٚ گيلکي-ئه تحویل هأدأن ٚ همرأ تؤفیر کؤنه.
    ائ خؤرؤم وانیویس-ه بۊخؤنین: سیاست‌زدگی، تیغی بر گلوی زبان فارسی در افغانستان

    – اي بگۊبشتؤ خئلي جالبه. سیرۊس شاملۊ، أحمد شاملۊ پسر، اي بگۊبشتؤ ٚ مئن خئلي گبؤن زئنه کي تایسه خئلئن نۊدؤنسن. أگه خأ نشر ٚ صنعت ؤ بازار-ه بئتر بشناسین ؤ شاملۊ همرأ ویشته آشنا ببین اي بگۊبشتؤ-ه حتما بۊخؤنین.

    – امئه خط عربئه ىا فارسي؟ ىا آرامي؟ شمه ني گۊنین اي خط هرچيسه، أمئه زبؤن-ه مننئه جوابگۊ بۊبۊن؟ اي وانیویس-ه بۊخؤنين کي خئلي جالبه.

    مرادیان گروسی-ئه شناسنین؟ ىته قدیمي رشتي گه أمئه أدبیات ؤ فرهنگ-ه خئلي خدمت بۊده. ائره قدیم ٚ رشت أجي گب زئدره، باقراباد أجي.

    – این-ه حتما نیگا بکۊنین! فقط تینم هین-ه بۊگؤم کي اي ویدئؤ-ؤ حتما نیگا بکۊنین.

    – أنزلي مۊرداب أننی أننی خۊشکأبؤدره؛ ىپاره مسۊلین ىکته ۹۰۰ میلیارد تۊمؤني قرارداد دبستن ىکته اصفهاني شرکت ٚ همرأ کي اي مۊرداب-ه «باىؤجمي» همرأ نجات بدئن. ولي گۊیا اي باىؤجمي خؤدش پیله خطره!
    أگه خأنین أنزلي مۊرداب ؤ باىؤجمي أجي ویشته بۊدؤنین، اي گۊزارش-ه بۊخؤنین.

    ائره تینین ىکته بگۊبشتؤ بشتؤىین گیلان ؤ نفت أجي ؤ این أجي کي نفت ٚ تجارت چۊتؤ بمأ گیلان ٚ مئن.

    – دؤنين ميم چيسه؟ خؤ! ايسه ىکته کانال ؤ صفحه خأ معرفي بکۊنم کي گيلکي ميم واتينأدئنه. اين ٚ نؤم؟ گيلکي ميم.

    – ایران ٚ أرمنیئن-ه چني شناسنین؟ أرمنیئن کي گیلان ٚ مئن نیشتن ؤ دئه کم‌کمی همه بۊشؤن کي بؤن؟ کیسن؟
    اي خؤرؤم مقاله-أ بۊخؤنین تا أمئه قدیمي همخؤنه‌أن ٚ همرأ آشنا ببین.

    آؤ! مأ ىادأشؤدبۊ کي اي خؤرؤم کتاب ٚبيرين أمأن ٚ خبر-ه دۊمرته ائرهبنئم. مأمولي مظفري شئرؤن ورگ ٚ مئن بيرين بمأ، تر ٚتميز ؤ خؤجير.

  • نؤ سال ؤ تازه تقویم

    شمه نؤرۊز خۊرؤم بۊبۊن ؤ شمه خؤنابدؤن. ۱۵۹۵ برسئه ولي أمئه دیلخۊشیئن اي چن ساله کمتر ؤ کمترأبؤ ولي أگه زیندگي فصلؤن ٚ شؤن ؤ أمأنه، اي سیا فصل أني دوأرنه. مأمولي مظفري قؤلي أمه ره رأن بهار أیه.

    اي دیواري تقويم، یه جرگه هۊنرمند ٚ. جغلأن ٚ زحمته کي تینین عکس ٚ سه بزنین ؤ اۊن ٚ أصل ٚ فایل-ه هأگیرین کي بۊتؤنین چاپ بکۊنین. فایل پي‌دي‌ئفه ؤ هم تینین A2 چاپ بکۊنین هم A3.

  • از بیه‌پیش تا عاشورپور

    این گفتگو مال چند ماه پیشه که با آروین ایل‌بیگی داشتم و خیلی از گفتنی‌هام رو توی این گفتگو گفته‌م. از شما دعوت میکنم این گفتگو رو ببینید و بشنوید.

    ضمنا اون مایع ظرفشویی پشت سر هم توی فجازی داستان شد. ? فقط در این حد بگم که استیکرم در اومده. این هم از شانس منه که پشت سر اساتید ردیف کتابهای فاخره و پشت سر بنده مایع ظرفشویی. قبل از مصاحبه ظرف می‌شستم چون نوبت ظرفشوری من بود. قرار بین من و همسرم توی خونه اینه که هر کی غذا درست کنه، شستن ظرفهای اون وعده کار دیگریه.

    بگذریم؛ این شما و این پرحرفی شبانهٔ من پیرامون مسائلی که از نظر خودم خیلی مهم هستند.

  • مرامنامهٔ جنگل

    مرامنامۀ جنگل:

    آسایش عمومی و نجات طبقات زحمتکش ممکن نیست مگر به تحصیل آزادی حقیقی و تساوی افراد انسانی بدون فرق‌ نژاد و مذهب در اصول زندگانی و حاکمیت اکثریت به واسطۀ منتخبین ملت.

    پیشرفت این مقاصد را فرقۀ «اجتماعیون» به مواد ذیل تعقیب می‌نماید.

    (بیشتر…)

  • وبمجي VIII

    سلام جغلأن. شيمه عيد مۊبارک بۊبۊن. پیک ٚ نؤرۊزي بأردم شيمئبه! ? اي وبمجي مئن پۊر پۊر ٚلينک ؤ مطلب ؤ وانيويس ؤ آهنگ ؤ خؤرؤم چئه. شمه-رأني بنويسين کي دۊس دأنين وبمجي مئن چي معرفي بۊبۊن.

    ۱. «کۊچ ٚ سیا مایي» یته داستؤن ٚ نؤمه کي صمد بهرنگي بنویشته. اي داستؤن کي زأکؤن ئبه بنويشته بۊبؤ، تایسه چن دفأ گیلکي ترجۊمه بۊبؤ. یکته اي ترجۊمأن دامؤن ٚ شئه که کم‌کمی نأ دره خۊش ٚ وبلاگ ٚ مئن.

    ۲. اين أن یکته تازه تجرۊبه، گیلکي أجي.

    ۳. اي وؤت قدیمئه ولي هندئه خأ خؤندن تا شاید انگیزه بۊبۊن که ویکیپدیای ٚ من یاور بأین. ائره ژیویر گیلکي ویکیپدیا یأجي بنویشته.

    ۴. محسن کیوانفر یته داستؤن ترجۊمه بۊده گابریل گارسیا مارکز أجي کي این ٚ نؤم ایسسه: دؤنیا خؤجیرترین دمرده‌کس؛ اي قصه-أ بۊخؤنین که خؤرؤم قصه‌أ. البته نۊدؤنم چره دمرده جا بمأ دمرده‌کس؟ چۊن دمرده خۊشئبه «غریق» معنا دئنه؛ دئه لازم نئه اۊن ٚ دۊمباله چیزي بأریم.

    ۵. وارۊژان-ه شناسنین؟ أگه نشناسنین گه خأ بۊدؤنین یته پیله خؤرؤم مۊزیکدؤن بۊ که این ٚ چأگۊده یا تنظیم‌بۊده کارؤن-ه بعید دؤنم نشتؤسه بین. گۊگۊش ؤ داریۊش ؤ فرهاد ئبه آهنگ چأگۊده دأنه؛ «بوی خوب گندم» ؤ «پل» ٚ مۊرسؤن.
    ایسه ائره تینین واروژان ٚ کارؤن ٚ سر یکته خؤرؤم تحلیل بۊخؤنین. اي تحلیل چن بخش دأنه که تینین بشین ائره اۊن ٚ أولي قسمت-ه بۊخؤنین ؤ باخي بخشؤن ٚ لینکم هۊن ٚ جیر هننأ.

    ۶. آخري عکسي گه نصرت رحمانی أجي بیته بۊبؤ، اي عکس خۊش‌ئبه داستؤن دأنه! ائره تینین عککاس ٚ نقل-ه بشتؤیین اي عکس ٚ کندن أجي ؤ نصرت ٚ زیندگي أجي اۊ زمت کي رشت نیشت.

    ۷. اي وؤت خؤندن دأنه! نیما ؤ شاملو ؤ فروغ ؤ سعید سلطانپور ؤ صمد بهرنگی چره پیله کس بؤن؟ چره رسمي رۊزنامه‌نیویسؤن اي پنج نفر أجي کینه دأنن ؤ هر کاري کؤنن که بۊگؤن ایشؤن هأچي پیلله بۊبؤن؟ راسسه هأچي پیلله بۊبؤن؟ هایده ترابی وؤت-ه بۊخؤنین.

    ۸. بفرماييد! اين أن یته أپلیکیشن شیمه گۊشي به، تا گیلکي کلمه‌أن ٚ مئن وامجيد.

    ۹. اي وبلاگي که خأ معرفي بکۊنم، مئبه خئلي عزیزه چۊن لایجؤن‌مجي-ئه اینترنت ٚ مئن آسؤن بۊده. اۊنم نأ خالي جؤغرافیايي متن بلکي تاریخي‌أم تینین لایجؤن-ه اي وبلاگ ٚ مئن بینین. محمدرضا توکلي، خئلي ساله کي خۊش ٚ وبلاگ ٚ مئن یته خؤرؤم آرشیو چاکأدره کي حتی گیلؤن ٚ باخي ٚ شهرؤن ؤ دهاتؤنم شامل بنه. عکس ؤ وؤت (متن)، بۊگذشته زمت أجي تا هي ألنئک ٚ مردۊم ٚ زیندگي بازار ؤ خیابؤن ؤ طبیعت ٚ مئن تا گۊلؤن ؤ واشؤن ؤ مۊرغؤن. خؤدتؤن بشین نیگا بکۊنین.

    ۱۰. مشرۊطه تاریخ أجي چقد چي دؤنین؟ گیلؤن ؤ گیلؤنئن ٚ نقش أجي اۊن ٚ مئن چي؟ چي دؤنین؟ ناصر عظیمي خۊش ٚ «تاریخ گیلان» ٚ کتاب أجي که سۊ جلده ؤ تازگي بیرین بمأ، یک فصل-ه اینترنت ٚ مئن مؤنتشر بۊده؛ اۊ فصل-ه کي تهرؤن-ه گیتن ؤ مشرۊطه زينده واگۊدن ٚ نقله. اي فصل کي یته مقاله‌أ، ائره پي‌دي‌ئف هننأ کي تینین بۊخؤنین.

    ۱۱. اینأم یته خؤجیر ٚ آهنگ، کي آرش شفيعي‌ثابت بۊخؤنده: وؤزین! ویریسین! سیمبر دکین!

    ۱۲. اي کارتۊن-ه حتما بنیشین. «فلاسۊت» زحمت بکشئه اۊن ٚ سر گیلکي صدا بنأ ؤ جیرنیویس أم دأنه.

    ۱۳. تایسه گیلکي أجي روانکاوي سر چيزي بۊخؤنده یا بنویشته دأنین؟ اي کانال-ه پی بگیرین بینین چي خبره!

    ۱۴. این أم یکته خؤرؤم ترجۊمه، آنتؤن چخؤف أجي.

    ۱۵. اي تلگرام ٚ کانال ٚ مئن خؤرؤم فیلمؤن ٚ سر گیلکي جیرنیویس نئنن. بشين خؤدتؤن بینین. جالبه.

    ۱۶. جۊما، یته مۊزیک ٚ جرگه‌أ کي أنزلي مئن پا بیته ؤ چنته خؤرؤم گیلکي کار أم ضبط بۊده. حتما ایشؤن ٚ کانال-ه سر بزنین ؤ ایشؤن ٚ کار-ه بشتؤیین.

    ۱۷. جن هفته پيش يکته بۊبشتؤ دأشتم آروين ايلبيگي همرأ اي تيتر أجي: از بیه‌پیش تا عاشورپور. اي بگۊبشتؤ ٚمئن مي خيالي مي مؤهم گبؤن-ه بزئم. بد نئه بشتؤيين. أگه يۊتۊب ٚ مئن تينين بشين، تينين ائره اي بگۊبشتؤ-ه بنيشين. أگرأن شيمه يۊتۊب سانسؤر بۊبؤره ؤ مننين سانسؤر ؤ فيلتر-ه سروؤزين، بشين ائره تا اينستاگرام ٚ مئن بينين.

    ۱۸. اين أن يکته خؤجير آهنگ ۱۲۷ جرگه أجي: آهنگ اساسي. شيمه وهار خۊش بۊبۊن ؤ پۊر پۊر ٚ سبزي ؤ نۊر.

  • آیندهٔ زبان گیلکی

    توضیح مهم: این مقاله در شمارهٔ نهم مجلهٔ قاف (بهار ۹۹) چاپ شد اما پس از چاپ و در ویرایش‌های بعدی، تغییرات زیاد و مهمی داشته است. در نتیجه متن حاضر نسبت به متن توی «قاف» تفاوتهای بسیاری دارد.

    تابلو نقاشی «خورشیدگرفتگی»‌ از جورج گروس (۱۹۲۶)
    تابلو نقاشی «خورشیدگرفتگی»‌ از جورج گروس (۱۹۲۶)

    این مقاله درواقع بسط آن بحثي‌ست که قرار بود در دی ماه ۹۸ و در تالار مرکزی رشت ارائه کنم که متاسفانه در روز سخنرانی به دلایل مختلف (از جمله کمبود وقت) نشد. اساس این بحث بر تفکیک و تمایز میان دو نگاه و دو مسیر مختلف به مسألهٔ ملی و ملیگرایی استوار شده است. در واقع اگر بخواهیم درستتر بگوییم بر دوراهی نفی مسألهٔ ملی و تأکید روی بیوطنی (Cosmopolitanism) و ملیگرایی سعی میکنم به راه سومی اشاره کنم که دست‌کم عمری به اندازهٔ خیزش انسان برای چیرگی بر نظام پرهرج‌ومرج سرمایه‌داری در سیاره‌مان دارد.

    برای رسیدن به درکي مشترک از مسألهٔ پیش رو بیایید چند پیشفرض را مرور کنیم:

    (بیشتر…)
  • تازه قانۊن

    «تازه قانون» برشی از انجیل است که به زبان گیلکی نوشته شده و در انگلستان به طبع رسیده است. بر روی جلد آن آرم SGM نقش بسته که مخفف Scriptur Gift Mission می‌باشد. میسیون مذهبی کتاب مقدس مجری کار ترجمهٔ بخشهایی از انجیل به زبانهایزندهٔ سرتاسر جهان بوده است.
    محتوی «تازه قانون» خطبهٔ معروف به خطبهٔ روی کوه است. انتخاب این خطبه از سوی مقتدرترین دولت زمان و ترجمهٔ آن به زبانهای زندهٔ دنیا به ویژه در کشورهای عقب‌مانده و توسعه‌نیافته از نظر تبلیغات سیاسی و دینی منظور خاصی را در پی داشت، چه نصایح حضرت عیسی مسیح در این خطبه مشحون از روح تسلیم‌پذیری است.
    بنا به اظهار یکی از دوستان مطلع ترجمهٔ «تازه قانون» را احتمالا باید خانمی «لارودی» نام انجام داده باشد. متاسفانه سال چاپ کتاب در هیچ جای آن مشخص نشده. شادروان ابراهیم فخرائی در زیرنویس صفحهٔ اول کتاب خود (گزیدهٔ ادبیات گیلکی) اشاره‌ای به این کتاب کرده و سال چاپ آن را مربوط به دورهٔ مشروطیت مى‌داند. به نظر نگارنده سال چاپ کتاب جدیدتر است و به احتمالی بعد از جنگ جهانی دوم که پای آمریکاییان به ایران باز شده باید باشد. این کتابچه در شمارهٔ ۲۰ روزنامهٔ گیلکی‌زبان «دامون» (سال اول، ۱۵ اسفند ۱۳۵۹، صفحهٔ ۷) مفصلا معرفی شده است.

    (گیله‌وا مقدمه أجي کي تازه قانۊن ٚ سر بنويشته)

    متن گیلکی تازه قانون رو میتونید از اینجا (بخش یک) و اینجا (بخش دو) در فرمت آزاد ogg دانلود کنید و بشنوید.

    أول سر وا گؤفتن کي أ وانيويسي يؤ تصحيح ٚ مئن، صرفا زواني بؤعد ٚ أمه-ره مطرح بۊ ؤ أن کي تأنيم فامستن صد سال پيش گيليکي چۊتؤ بۊ يؤ اۊ دؤره آدم أگر بخأسته‌بي گيليکي بينويسه أليفبا يؤ نگارش ٚ سر چي واکۊنشي نيشان دأيي. أمئه هدف أيه مذهب ؤ مسيحيت ٚ تبليغ ٚ أمرأ هيچ سنخيتي نأره؛ کما أنکي أ پؤرؤژه (اينجيل ٚ ترجۊمه، اۊ زمات ٚ زنده زوانان ٚ جا) قاجاران ٚ دؤره و اينگيليس ٚ حۊکۊمت ٚ جا صۊرت بيگيفته يؤ عقب‌دۊبؤ کشوران ٚ مئن مۊنتشرأبؤ و جالبه کي دقيقا اينجيل ٚ اۊ قسمتان ترجۊمه بؤبؤسته کي قناعت ؤ تسليم‌پذيري گب-أ زنه! أسأ راجع به خۊد ٚ متن ؤ ايصلاحات ؤ نگارشي کي ايستفاده بۊکۊدمه چن تا نؤکته-أ گمه:
    – چن جا متن ٚ دۊرۊن ويرگۊل ؤ نؤقطه يؤ أ جۊر چي‌ئن جايي کي لازم بۊ نأهأبي، سهوا، ننأبۊ کي مي متن ٚ مئن لحاظ بۊکۊدمه.
    – خيلي جا ان بينويشته‌کس عربي/فارسي ايملا يؤ فؤرم-أ متن ٚ مئن تغيير ندأ يؤ اۊشان-أ هۊجۊر بينويشته کي عربي/فارسي سؤننت ايسه. من أمما اۊشان ٚ گيليکي واگۊيه-أ در نظر بيگيفتم. مثلن «دنيا، فحش، کتاب، بکنم» کي «دۊنيا، فاش، کيتاب، بۊکۊنم» بينويشتمه و هأن ٚ مأنستان‌چي‌ئن. ألبته بعضي جاانم خۊد ٚ بينيويشته‌کس گيليکي ايملا-يأ لحاظ بۊکۊده؛ مثلا «اينصاف».
    -بعضي أفعال ؤ کلمأن ٚ وأسي کي گيليکي مئن مؤمکنه چن جۊر واگۊيه بدأريد، متن ٚ مئن أشان ٚ نيويشتار فرق کۊدي. مثلا اي جا «که» بينويشته بؤبؤسته‌بۊ و اي جيگا د «کى»، اي جيگا «بوشو» بينيويشته بؤبؤبۊ يؤ اي جيگام «بشو». يا هم «نوکونيد» ؤ هم «نکونيد» هردۊ متن ٚ دۊرۊني نأهأبيد. أ جۊر موارد-أ دست نبردمه يؤ هرتا-يأ هۊجۊر کي بينويشته‌کس بينويشته دأشتي، وارد بۊکۊدمه.
    – بينويشته‌کس متن ٚ دۊرۊن «شما» و «شمارا/شمه‌را» بينيويشته‌بۊ کي أولي، دۊوؤم شخص ٚ جمع ٚ ضميره و دۊوؤمي هۊ ضمير ٚ مفعۊلي حالت. چۊنکي أ نيويشتار ٚ سر نشأ قطعي تشخيص دأن کي بينيوشته‌کس ٚ منظۊر چۊجۊر واگۊيه ايسه، من شخصا اۊنچي-ئه کي ايمرۊز ٚ رشت ٚ مئن رايجتر ايسه لحاظ بۊکۊدمه. يعني «شۊما» ؤ «شٚمأرأ/شٚمه‌رأ».
    – چن مؤرد متن ٚ مئن ه ٚ کسره کاراگيفته بؤبؤسته‌بۊ کي تصحيح بؤبؤسته.
    – گاگلف اۊ «ب»يي کي فعلان ٚ أول‌سر أيه، فعل ٚ ماده جا سيوا بينويشته بؤبؤبۊ کي همه-أ دۊچۊکسته بينويشتمه. مثلا «بنيد» و «به‌نيد» هردۊتا متن ٚ مئن دۊبۊ کي مي بينويشته مئن أولي حالت لحاظ بؤبؤسته.
    – آخرپسي أنأم بگم کي بعضي جاان متن ٚ مئن بينويشته‌کس ساب بۊکۊده دأره يؤ ايتا کلمه-أ جا تاودأ دأره يا جۊمله‌بندي مئن ايشتباهي بۊکۊده کي کلا باعث بؤبؤسته جۊمله بي‌معني يا ناقص به‌نظر بأيه. ا جۊر موارد-أ دس نزئمه يؤ هۊتؤ وانيويسي بۊکۊدمه.


    ۱۵۹۳ شريرما پؤنزه
    ديمه‌مج؛ لاجان

    (بیشتر…)
  • وبمجي VII

    – اي رۊزؤن تمؤم ٚ دۊنیا کؤرؤنا ویرۊس ٚ گرفتاره. کؤرؤنا ويرۊس باعث بۊبؤ امه بفأميم که اي دۊنیایٚ مئن چۊتؤ همه چي کس‌به‌کس-ه ربط دأنه ؤ ايتؤ نئه که بۊتؤنيم يکته ديمه بنيشيم ؤ امئه حساب-ه دۊنيا يأجي سيوا بکۊنيم.

    کؤرؤنا ويرۊس اينأن نۊشؤن بدأ که هرته کشور ٚ مئن دؤلتؤن ؤ حۊکۊمتؤن أول حقسأی بۊدن اي خطر-ه انکار بکۊنن ؤ وختي «تۊمؤن دکته کينؤنه» تازه به صرافت دکتن که خأن يک کاري گۊدن! ایران ٚ مئن البته دۊ ماه انکار ٚ پسي، حۊکۊمت ٚ برنامه بۊبؤ اين: مردۊم-ه دس ويتن!

    دوأريم. خأنم یته مقاله بنئم ائره که کؤرؤنا جي بنويشته ولي نأ اۊتؤ که اي رۊزؤن همه جا پۊرأگۊده دره. اي مقاله خئلي خۊب ؤ مؤفيده؛ مي نظر-ه بخأين گۊنم اين-ه نۊخؤنده ننين. اي مقاله تؤضيح دئنه کي چره همه‌گير ناقۊشيئن، زيويشر ؤ جنگلؤن ؤ سرمايه ؤ بازار ٚ همرأ ربط دأنه.

    – امرۊز خأنم يته جرگه کانال (تلگرام ٚ مئن) شمه-ره معرفي بکۊنم کي خئلي جالبن. ایشؤن یته دسسه کانالن گه خئلي خۊب کار کأدرن ؤ مایيئن ؤ مۊرغؤن ؤ واشؤن ؤ حیوؤنؤن ٚ نؤم-ه گيلکي مئن معرفي کؤنن، اۊنأن عکس ٚ همرأ. البته کاش ایشؤن ٚ اینگیلیسي یا علمي نؤمم بنئن کي مؤفیدتر بۊبۊن. (خۊدا نبخشه اۊن-ي گه تلگرام-ه سانسۊر بۊده. تلگرام ؤ يۊتۊب دۊ ته خؤرؤم آمۊزشي ابزار ايسسن گه امئه حۊکۊمت ايشؤن-ه سانسۊر (فيلتر) بۊده دأنه.)

    – اي وؤتي گه محمد قائد بنویشته خئلي جالبه ولي امئبه هندئه ویشته خأ جالب بۊبۊن چۊن اۊن ٚ مئن یک نفر أجي گب زئنه کي هر زمت خأنن میرزا کۊچي خؤن ٚ کارؤن-ه بي‌ارزش ؤ بد نۊشؤن بدئن، اۊن ٚ گبؤن أجي حتما نقل کؤنن؛ محمد تقی ملک الشعرای بهار!

    – نۊدؤنم «هلو» اپلیکیشن-ه شناسنین یا نأ. هلو (هؤلۊ) یته أپه زبؤن آمۊتن ٚ وسي که تازه واخؤ ببۊم کي گیلکي‌م اضافه بۊبؤ اي أپ ٚ مئن.

    – شکنجه! چیزي گه هي کس نئسأ کي بۊگؤی خۊبه؛ ولي یپاره آدمؤن بأزۊن یته «أمما» أبئنن ؤ اي أممای ٚ پسي استثناؤن سرأگینن. شکنجه أجي چي دؤنیم؟ چي خأ گۊدن کي دئه انسان شکنجه نبۊن؟ چره همه ته دؤلتؤن شکنجه کؤنن حتی اگه شکنجه نۊدن ئبه قانۊن تصویب بۊده بي؟
    اي مقاله، جالبه چۊن اي سؤالؤن-ه ور دئنه ؤ رسنه اصل ٚ گب ٚ سر: شکنجه بۊبؤرؤن ئبه چي شأنه گۊدن؟ شکنجه همرأ چي شأنه گۊدن؟

    – اي رۊزؤن هأی ويشتر ؤ ويشتر أمئه پيش‌بنأ خط کارأگيته بؤدره. ائره یته گۊزارش مؤنتشر بۊبؤ گیلکي خط أجي که منم اي گۊزارش ٚمئن گب بزئم.

    – اي مقاله‌أم کي امین حق‌ره بنویشته (جدایی یا حفظ تمامیت ارضی-ملی) خئلي جالبه. خأ خؤنن! من أني یته نظر اۊن ٚ جیر بنویشتم. ؛)

    – نۊدؤنم چقد سیاست ؤ اقتصاد شیمئبه مؤهممه ولي آدم أگه ایراني بۊبۊن حتی تاکسي مئنم امکان دأنه اي بحث اینئبه مطرح بۊبۊن کي اي نفتي گه ايران ٚ مئن دأنيم چني أمئبه خۊشبختي بأرده چني بدبختي!
    مردۊم عادت بۊدن حۊکۊمتؤن ؤ پیله کسؤن ٚ عمل-ه وختي خأنن قضاوت بکۊنن، که بفأمن فلؤن کسی آیا خۊش‌ ٚ مللت ٚ خادم بۊ یا خائن، حتما نیگا کؤنن بینن نفت ٚ سر چي بۊده ؤ کۊ سياست-ه پيش ببرده!
    دؤکتؤر سیروس بینا، مینه سۊتا دانشگای ٚ مئن یته مؤمتاز ٚ اۊستاده کي نیم قرن نفت ٚ سر هامۊته (تحقیق بۊده) ؤ اي هف ته فیلم درواقع هف جلسه کلاسه، که امئبه فؤرصت فراهم بۊبؤ تا اي اۊستاد ٚ درس أجي بهره ببریم.
    بسچي گه جؤمۊري اسلامي قوانین یۊتۊب ٚ سایتم سانسۊر بۊده دأنه تا امه فقط بنيشيم اینستاگرام ؤ صداسیمای ٚ پیش ؤ تتلۊ کرد ٚکار ؤ قؤماربازي ؤ رۊبيکا ؤ عصرٚجديد نیگا بکۊنیم، نکتا ایسکالی دؤنا ببيم که بأزين امئه حق-ه طلب بکۊنيم!
    ولي پیشنهاد کؤنم حتما وخت بنين ؤ اي هف جلسه-أ بنیشین.

    – أگه زیویشر ؤ زؤباله ؤ سراوان ؤ تمۊشل ؤ… شیمه ذهنم درگير بۊده دأنه، اي فیلم-ه بنیشین. یته قهرمؤن ؤ یته کأرسنه (فاجعه). فیلم‌ ٚ داستؤن‌ ٚ مئن ٚ قهرمؤن، یته سۊلۊک دأنه خۊش ٚ شخصي زيندگي مئن، لايجؤن ٚ مئن، گه اۊ کارسنه همرأ ارتباط دأنه. هیتؤ که فيلم ٚ مئن پیش شنیم، ویشته أمئبه سؤال پيش هأنه کي اي کارسنه ؤ اۊ سۊلۊک ٚ مئن چۊتؤ شأنه ارتباط ایجاد گۊدن؟ چۊتؤ شأنه اي کارسنه پيش ايسأن؟

    شمرأني أگه سايت يا وبلاگ يا کانال يا صفحه يا هرچي که خؤندن‌شا ؤ دئن‌شا ؤ اشتؤسن‌شا بۊبۊن شناسنين، معرفي بکۊنين ؤ خبر بدين تا وبمجي مئن معرفي بکۊنم. شيمه سلامتي مۊراقب ببين، دؤنم گه کار ؤ نؤن بيرين أردن ئبه خأ خؤنه أجي بيرين شؤن، ولي هرجا گه ايسأين، شیمه دس-ه شيمه ديم-ه وأنسينين ؤ حتما هرچي گه خأ بۊخؤرين، أول شيمه دسؤن-ه آؤ ؤ صابۊن أجي بۊشؤرين، يک جۊر گه حتما کئخ (کف) ۲۰ ثانيه شيمه دس ٚ سر بۊمؤنسه بي. ديگرؤن ٚ جي أم حتما يکؤ نيم متر فاصله بگيرين چۊن کؤرؤنا ويرۊس آدمؤن ٚ نفس أجي تا يک ؤ نيم متر تينه بۊشۊن شيمه چۊشم ؤ دۊماغ ؤ دهن ٚمئن. شيمه خؤنابدؤن. شيمه جؤن ساق.

  • مارسل مۊرؤ…

    بهرۊز، یته لینک مئبه سرأدئنه بهرۊز صفدري وبلاگ أجي. واکؤنم. مارسل مۊرؤ گبه. این ٚ یته وؤت-ه (نامه به یک واداده) چن سال پیش اؤجای ٚ مئن چاپ بۊده بیم ؤ صفدري هۊ زمت یته نامه مئن بنویشته بۊ که پیر ٚمردأی چني ذؤق بۊده بۊ وختي خۊش ٚ وؤت-ه فارسي خط أجي بدئه بۊ.

    صفدري هیشؤن-ه خۊش ٚوبلاگ ٚ مئن نقل بۊده بۊ؛ منأني دۊمرته اي نقل أجي کئف کأدبۊم ؤ یاد بأردم چني اصرار ؤ سراخر جنگ بۊده‌بۊم تا اي وؤت اؤجای ٚ مئن چاپ بۊبۊن ؤ هنۊزم خۊشالم که اي وؤت-ه برسؤنیم امئه خؤندنکسؤن ٚ چۊمبرس. اۊ اؤجا-یه یاد بأردم کي «اؤجا» بۊ، اۊجۊر اؤجا کي اۊن ٚ مئن اي آزاده‌مردأک أجي‌م گب دبۊ؛ مارسل مۊرؤ یأجي.
    هیتؤ بهرۊز صفدري پؤست-ه خؤنده‌دبۊم کي برسئم اؤره کي خبر-ه بنویشته. خبر، اي رۊزؤن ٚ مئن، عجیب نبۊ ولي این-ه غم دبۊ پۊرأگۊده.
    مارسل مۊرؤ کؤرؤنا یأجي بمرده.

  • وبمجي VI

    بي پیشاشۊگب شنم اصل ٚ مطلب ٚ سرچۊن اي دفأره حتی اۊ دفأر أجي‌م ويشته لینک ؤ مطلب دأنم معرفي گۊدن ئبه.

    – بد نئه اي مطلب-ه بۊخؤنين. ع. پاشایي ائره مازرۊن ٚ گیلکي أجي گب بزئه دأنه ؤ يته گلکي کلمه أجي/ اي مطلب ٚ جير ٚ کامنتؤنم خؤندن دأنه: حکایت گاوزن گاو و چلیک آب.

    – اینأم يته خؤرؤم وؤته کي جادي بنويشته وبلاگ ؤ وبلاگ‌نيويسي رۊز ٚ مئن ؤ اگه مي مۊرسؤن وبلاگ‌خؤن ؤ وبلاگ‌دۊستين یا أگه شيمئبه سؤاله کي وبلاگ دئه چيسه بۊخؤنين: برای پیشرفت مجدد، دوباره وبلاگ بنویسید.

    گیلکي کیبؤرد یته وبجیگه (وبسایت) دأنه خۊشئبه کي اؤره تينين اۊن-ه جيرأکشين يا شيمه فندي سؤالؤن-ه واپۊرسين يا گیلکي کیبؤرد-ه پی بگيرين کي کیني برۊز بنه یا تازه نؤسخه اۊن ٚ شي هأنه بيرين.

    – بینین ضیا خوش‌سیرت چي بۊده! ضیا کي آمریکای ٚ مئن زبؤنشناسي خؤنده‌دره، زحمت بکشئه پاینده لنگرودي فرهنگ-ه (فرهنگ گیل و دیلم) همه-أ اسکن بۊده جؤرأکشئه خۊش ٚ وبجيگه مئن. ایسه شمه تینین بشین ائره اي پیله خؤرؤم بدردبۊخؤر فرهنگ ٚ مئن بمجين.

    – شاید شمرأني بخأین بۊدؤنین شؤرا چیسه؟ البته مي منظۊر «اسلامي شؤرا» نئه کي مردۊم اۊنأجي وازده بمأن ؤ اۊنقدر فساد ؤ زۊر ٚ مئن دمرده کي دئه هرچي شؤرا ؤ مشورت-ه بدنؤمأگۊده. نأ! مي منظۊر شؤرایي کارکیاگري (مدیریت شورایی) ايسسه کي انسان تايسه اۊنأجي بئتر ؤ پيشدکته‌تر روش نياته تا خۊش ٚ مؤشکلات-ه حل بکۊنه. اي مقاله بنيشته انسان ٚ تل ؤ شيرين تجرۊبأن-ه واشکاته تا بينه شؤرا دۊنیای ٚ مئن چۊتؤ پا بيته ؤ هر جا کۊجۊر مؤشکلات ٚ همرأ تشکه بۊخؤرده ؤ چي بۊبؤ که پا نيته. حتما اي خؤرؤم مقاله-أ بۊخؤنين.

    – آقا چي خبره تلگرام ٚ مئن! يته کانال بدئم تازگي که فقط گیلکي خبر ٚ شئه. جالب اينه کي چنته لهجه أجي خبر نيويسنن ؤ ايتؤ کي مألۊمه اين ٚ نيويشتنکسؤن چن جای ٚ مؤختلف ٚ شي ايسسن. خؤدتؤن بشين بينين: گیلکي خبران.

    – ائکته کانال که اصلا محشره! يته کاناله خالي زأکؤن‌ئبه. گیلکي ادبيات ؤ فرهنگ، اۊنم زأکؤن‌ئبه، گیلک ٚ نتاج ٚ کانال ٚ مئن.

    اي رشته‌تۊییت-ه بۊخؤنين. اۊن ٚ بنويشتکس، زهرا امیرابراهیمی ماجرا-ا بهانه بۊده تا يته مؤهمم ٚ مؤضۊع-ه مطرح بکۊنه. اينکه استبداد چۊتؤ تمؤم ٚ خۊش ٚ مزدؤم-ه آدم‌فۊرۊش ؤ گبخبربر بار أبئنه ؤ آدمؤن‌ئبه شخصي حريم قائل نبنه. تا بۊبۊناي جۊر عاقل ؤ فرزانه معلم بۊبۊن. البته اي جۊر شريف ٚمعلم کم ندأنيم. زندؤن ٚ مئن پۊر پۊر ٚ شريف ؤ دؤنا معلمه کي حق گۊتن ٚوأسي دکتن زندؤن. محمد حبیبی ؤ اسماعیل عبدی ؤ محمود بهشتی لنگرودی مۊرسؤن کي چۊن گۊتن آمۊزش خأ بقايده ؤ رايگان بۊبۊن، الؤن زندؤن ايسأن نأ کلاس ٚ سر. کاش أمرأني اي پيله کسؤن ٚ مۊرسؤن خدمت ؤ آزادي ؤ آمۊزش ٚ رامج ببيم نأ آغۊزدارؤن ٚمۊرسؤن. اینأم جخترأنديم کي آغۊزداري ؤ ادم‌فۊرۊشي، گیلٚمرد ئبه عاره. (;

    – اي مطلبم حرف ندأنه! چي گۊنه؟ تؤضیح دأدره کي چره خۊشبختي ؤ رهایي فردي نبنه. خؤدتؤن بۊخؤنين: رهایی فردی ممکن نیست.

    – نکۊنه شمرأني شيمه دۊستؤن ٚ همرأ نيشينين سرمايداري ؤ سۊسياليسم ٚ سر اۊجۊر بحث کؤنين گه استقلال ؤ پرسپؤليس ٚ هوادارؤن بحث کؤنن؟! اها؟ خؤ پس بد نئه اي مقاله-أ تؤني کلیف أجي بۊخؤنين.

    – حتما دؤنین کي چن سفر پیش رشت ٚ مئن يته برنامه دأشتيم ؤ قرار بۊ «گیلکي أمأنین» (آینده زبان گیلکی) سر گب بزنيم. خؤ! شيمه جا خالي، گب بزيم. اۊ گبؤن ٚ صدا-ا النی تينين اي کانال ٚ مئن بشتؤيين. ضمنا اي برنؤمه أننی گیجیکم (حاشیه) دأشت کي ائره تینین ويشته بۊخؤنين ؤ بۊدؤنين.

    – ولگ، يته أدبي جایزه’ کي گیلکي ادبيات‌ئبه انگاره بدئه بۊبؤ ؤ ايمسال اۊن ٚ دۊوؤمي دؤرهٔ. أگه قصه يا شعر نیویسنین، بشین اي جایزه مئن شرکت بکۊنين. ائره تينين ويشته بۊدؤنين. اینستاگرام ٚ مئنم اي آی‌دي همرأ ايسأن: @valggla

    – لؤرکا-ا شناسنين؟ اۊ نؤمي ٚ شاعر کي شاملۊ اين ٚخؤجير شعرؤن-ه ترجۊمه بۊده بۊ. خؤ! ايسه دۊس دأنين اين ٚ شعرؤن-ه مازرۊن ٚ گیلکيأجي‌م بشتؤيين؟ محسن عمادی لؤرکا شعر-ه فارسي ؤ گلکي وگردؤنه ؤ مۊزيک أجي اجرا بۊده. مۊ که کئف بۊدم. شمرأني بینین شايد شمرأني کئف بۊدين. ضمنا اگه بۊشؤین اي ويدئؤ صفحه مئن حتما اۊن ٚ جير ٚ تؤضيحاتم بۊخؤنين.

    – هندئه تلگرام! اي دفأ يته کانال گیلکي مۊرغؤن ئبه. اي کانال ٚ مئن تينين مۊرغؤن ٚ نؤم-ه گیلکي بامۊجين.

    اي بگۊبشتؤ (کي اینگیلیسي جیرنیویس دأنه) خئلي جالبه. ائره پؤل دیویس تؤضیح دأدره کي چره نشأنه هرگز سرطان ئبه يته دارۊ چأگۊده يا کشف بۊبۊن!

    – اينأم آخري لینک که بۊتم چۊن آخريئه مۊزيک بۊبۊن؛ مشتي پلوري‌ئه شناسنين؟ مازرۊن ٚ جغلأن خأ بئتر بشناسن. ايسه اگه شناسنين يا نشناسنين، اي اهنگ-ه بشتؤييم تا ويشته آشنا ببيم.

  • وبمجي V

    اي دفأ یکته پۊرمايه وبمجي دأنیم کي تا شيمه ديل بخأی اۊن ٚ مئن خؤندني دره ؤ جالب ٚ چي! پس هيتؤ دنه-دنه پيش شنيم:

    • اول اي خبر-ه بۊخؤنین ؤ أننی بخندین! اي مملکت ٚ مئن همه چي دستۊر ؤ بخشنامه همرأ حل بنه؛ مثلا قراره سۊ ته صفر-ه امئه پۊل أجي ويگيرن تا گرؤني ؤ ریال ٚ بي أرجي حل بۊبۊن. الؤنم آقایؤن اعلام بۊدن جوؤني سن ٚسال تغيير بۊده! باور نۊکؤنين؟ اگه تا ديرۊز ۲۹ سال بۊجؤر جوؤن محسۊب نبنأبۊن الؤن بنا به فرمۊده جوؤن محسۊب بنن.
    • ولي يته خؤرؤم خبرم دأنيم. حتما وئیز ٚ برنامه’ شناسنين (Waze). هۊ برنامه گه مسیریاجي کؤنه راننده’ن‌ئبه. اينأم اين ٚ گیلکي نؤسخه.
    • شمرأني خأنین شیمه گۊشي یا تأبلت ٚ مئن دیلمي تقویم بدأرین؟ بئترین کار اینه کي بشین ایراني تقویم-ه نصب بکۊنین تا خئلي شیک، هجري شمسي ؤ میلادي ؤ دیلمي تقویم-ه کسؤنأجي بدأرین.
    • گیلؤن ٚ مئن دس‌هۊنر (صنایع دستي) خئلي هوادار دأنه ؤ خئليئن اي کار أجي گۊذرؤن کأدرن. بد نئه اي وانيويس-ه بۊخؤنين کي فریبرز رییس دانا دس‌هۊنر أجي گب بزئه ؤ اۊن ٚ واقعيتؤن أجي.
    • تازگي یته خبري کانال رادکته تلگرام ؤ اینستاگرام ٚ مئن کي گیلان ٚ کارگرؤن ٚ جي نيويسنه. تا ائره کي خئلي خۊب کار بۊده دأنن. پيشنهاد کؤنم ايشؤن-ه پی بگیرین. اي ايشؤن ٚ تلگرام ٚ کانال، اينأن ايشؤن ٚ اينستاگرام.
    • حتما خبر دأنین گه عبدالرحمان عمادي بمرده. اي پيله مردأک گیلان‌شناسي مئن مخصۊصا دیلمي تقويم ٚ سر خئلي کار بۊده دأنه. سال ۸۲ يا۸۳ بۊ، دانشجۊ بۊم که اول دفأ اين ٚ مقاله’ بۊخؤندم (ایران شناسي کؤنگره مجمۊعه مئن). اي بگۊبشتؤ خؤندن دأنه کي عبدالرحمان عمادي همرأ بۊبؤ.
    • هادي غلامدۊست، گیلکي ادبیات ٚ مئن شناسه. تاهيسه سۊ ته مجمۊعه قصه (گیلکي) بيرين هأدأ ؤ چارؤمي‌م أمأدره! ایران ٚ رۊزنامه این ٚ همأ بگۊبشتؤ دأشت.
    • ايسه کي بگۊبشتؤ ٚ گبه، اي پيله کس ٚ گبؤنم خأ ايشتؤسن. ناصر زرافشان، اي برنامه مئن خئلي مؤهم گب بزئه دأنه.
    • راستي! أگه خيال کؤنين امئه سیاره دئه هيچ رازي ندأنه ؤ اۊن ٚ همه شر-ه شناسنيم، سأب کأدرين. اي مطلب-ه بۊخؤنين ؤ بينين کي چني چي نشناخته چي دره امئه زمين ٚ مئن: یته دس‌نۊخؤرده قبیله!
    • یته مقاله’ کي أگه شمرأني مليت ؤ قؤميت ؤ هؤويت ٚ مفاهيم ٚ همرأ درگيرين، حتما خأ بۊخؤنين. اي مقاله نؤم ايسه: رمزگشایی از ژانوس مدرن: تکثر جوامع و تشکیل ملت (کامران متین ٚ بنويشته). اي مقاله’ تينين اي تلگرامي کانال ٚ مئن بياجين ؤ بۊخؤنين: بینؤم.
    • کیش ٚ دار امئه سامؤن ٚ دئباري ؤ عزيز ؤ مؤقدس داره کي چن زمت بنه کي دکته خطر ٚ مئن ؤ فکته دره. ايسه چره فکته دره؟ آفت ٚ وأسي. اي وؤت-ه بۊخؤنين کي نسیم طواف زاده بنویشته کیش ٚدار ؤ اۊن ٚ آفت أجي ؤ بأين کسؤنأجي ياور بديم اي دار-ه کي امئبه نماده، بدأريم.
    • ولي ايشؤن همه به ديمه، اي وبمجي مئن مي ديلباب ٚ خبر ؤ لينک ائکته’: تالشي لؤغتنؤمه (فرهنگ). بشین اۊن ٚ مئن شيمئبه وبمجي بکۊنين ؤ تالشي بامۊجين. تالشؤن امه گيلکؤن ٚ همرأ همخؤنه’ن ؤ امه دۊ ته قؤم اي اۊستان ٚ مئن دئباري تاريخ دأنيم. هر گیلکي خأن تالشي فرهنگ-ه بال بزنه ؤ هر تالشي‌م خأن گيلکي فرهنگ-ه بال بزنه. بزي گیلک ؤ بزي تالش.

    زأکؤنی جؤن، شمرأني اگه خبري یا لینکي یا هر چیزي دأنين که فکر کؤنين وبمجي مئن خأ اۊن-ه معرفي گۊدن مئبه سرأدين. وبمجي یک جۊر همرسؤني ايسسه تا وؤت ؤ خال (لينک) أجي همديگر-ه برسيم ؤ بال بزنيم ؤ ويشتر بۊدؤنيم ؤ بۊخؤنيم.

  • گردشگری کوهستان، چالش‌های جاری، آینده‌ای خاکستری

    دکتر نیما فریدمجتهدی* دکتر سمانه نگاه**

    در گردشگری جهانی، مناطق کوهستانی نقش ویژه‌ای دارند، کوه‌ها مکان‌هایی هستند که برخی‌از اولین اشکال گردشگری را ارائه داده‌اند. تاریخچۀ گردشگری نشان می‌دهد که در قرن هجدهم، رشته‌کوه‌های آلپ‌ها از توقفگاه‌های تفریحی اشراف انگلیس بوده‌است. ویژگی‌های مرتبط با کوهستان، دارایی‌هایی می‌باشند که برای توسعه گردشگری کوهستانی ارزشمند هستند. جاذبه‌های گردشگری کوهستانی ازجمله برف (اسکی)، تنوع مردم محلی و شیوه‌های سنتی فرهنگی؛ فراوانی چشمه‌های آب معدنی و آب گرم، بُعد مقدس بسیاری از کوهستان‌ها و قله‌ها، تنوع زیستی و زمین‌شناسی که در تشکیلات زمین‌شناسی منحصر‌به‌فرد، جوامع گیاهی و گونه‌های جانوری شاخص تبلور دارد، و در نهایت آسایش آب‌وهوایی، خلاصه‌ای عوامل موردِ توجه گردشگران هستند. آمار دقیقی از گردشگری کوهستانی در جهان در دست نیست، اما برنامه محیط‌زیست سازمان ملل متحد، 15 الی 20 درصد از گردشگری جهان را به مناطق کوهستانی نسبت می‌دهد که البته این مسئله، در مناطق مختلف جهان بسیار متفاوت است. مثلاً در کشوری مانند سوئیس، سهم این نوع گردشگری نسبتاً تمام این کشور را در برمی‌گیرد. در ایران نیز شرایط جغرافیایی و آب‌وهوایی به‌گونه‌ای بود که شاید بتوان گفت پیش‌از بسیاری از مناطق جهان، استفاده از هوای مطلوب مناطق کوهستان و تفرج در آن امری معمول بوده‌است. گردشگری کوهستانی در ایران به شکل عام، دو گونۀ عمده را در بر می‌گیرد: استفاده از خانه‌های دوم و تفرج. (بیشتر…)

  • نامهٔ میرزا کوچک جنگلی به لنین، صدر شورای ملی کمیسرهای ملی

    بعدالعنوان؛ هنگامی که قشون فاتح کارگران و دهاقین روسیه، دشمنانشان راشکست داده، مظفرانه به قلب لهستان پیش می روند و نیروی سرمایه داری انگلیس در برابر دستجات متحد ایران و روس عقب می نشینند، بسیار متاسفم که از کار کناره گیری کرده، مطلبی را متذکر می شوم که ملال آور است؛ لیکن از ذکرش خودداری نمی توان نمود؛ چرا که همه در ایران واقع شده اند: (بیشتر…)

  • وبمجي IV

    چن سور وبمجي ندأشتيم ولي اي شمه اينأن سیا مای ٚ وبمجي!

    دؤلت ؤ اۊن ٚ پۊشت ٚ سر سرمایدارؤن هيتؤ اصرار دأنن کي خۊشؤن ٚ طرح’ (انتقال آب دریای کاسپین به فلات) اجرا بکۊنن. دامؤن خۊش ٚ مبلاگ ٚ مئن دۊ ته مقاله دؤجه کي پيشنهاد کؤنم بۊخؤنين.

    البته خئلي اساتيد ؤ کارشناسؤن هؤشدار بدأن کي اي طرح که اساسا جؤرسري ئن ٚ جيب ٚ وأسي چأگۊده بۊبؤ، امئه سامؤن ٚ زيويشر’ نابۊد کؤنه. مثلا ائره’ نيگا بکۊنين کي پرؤفسؤر علي یخکشي بۊته اي طرح أگه اجرا بۊبۊن دريا ؤ جنگل نابۊد بنن.

    اي گندي که امئه حاکمؤن بزئن کم کمی همه’ برده دره نابۊدي سمت. مثلا انجۊمن جنگلبانان ایران ٚ رئيس بۊته کي تا ۳۰ سال ديگه ايران ٚ شۊمال ٚ مئن دئه جنگلي نخأ بدأريم.

    اي مقاله‘م راجع به چن زبؤني سیاست خؤندن دأنه.

    گیلان خان‘ شناسنین؟ نشناسنین؟ اي خبر‘ بۊخؤنین تا بۊدؤنین یکته پیله کس امئه مۊزيک ٚ مئن بمرده.

    نۊدؤنم کریستین برۊمبؤرژه’ شناسنین یا نأ ولي خأن بۊدؤنين کي اي آدم یکته پیله گیلانشناسه ؤ گیلان ٚ فرهنگ ٚ سر خئلي هامۊته دأنه. اي بگۊبشتؤ’ بۊخؤنین کي مهدي بازرگاني اي پیله کس ٚ همرأ بۊده.

    هارمۊني تاک ٚ سایت یکته سلسله وؤت مؤنتشر کأدره راجع به مازرۊن ٚ امیري ؤ مۊزيک. تایسه سۊ ته واوین’ بنأن خۊشؤن ٚ سایت ٚ مئن.

    اي وانیویس راجع به کارگري کؤنتؤرؤل ؤ انقلابم جالبه. يک عالم ايده هأدئنه اۊشؤن’ گه خۊشؤن ٚ سامؤن ٚ آينده ؤ سرنيويشت ئبه نگرؤنن.

    نۊدؤنم دؤنين يا نأ کي اۊنچي گه النی مۊسيقي سؤننتي ايراني دۊخؤنن درواقع يکچي ايسسه که خئلي عؤمر ندأنه ؤ اۊن ٚ مئن ايرؤن ٚ اقوام ٚ مۊزيک نقشي ندأنه يا اگرم بدأره ايتؤره کي اۊشؤن’ يکته تنگ ؤ دبسته چارچۊب ٚ مئن جا بدأن. اينکه چۊتؤ ايراني ناسيۊناليسم مۊزيک ٚ مئن همه چي’ حذف ؤ تغيير بدأ (مثلا ديلمؤن ٚ آواز’ چۊتؤ صاف ؤ صۊف بۊدن تا ايراني مۊزيک ٚ مئن بۊگؤنجه!) اي وانیویس ٚ مئن دۊمبال بنه.

    يکته مؤضۊع أن کي اي رۊزؤن خئلي ئن ٚ ذهن’ درگير بۊده دأنه، مۊهاجرته. اي مقاله مئن رضا عليزاده سعی کؤنه مۊهاجرت ٚ سر گب بزنه ؤ اۊن ٚ نتايج’ بررسي بکۊنه.

    حتما دئه تا الؤن شمرأني خبر دأنين کي فرانسه مئن نؤتردام ٚ کلیسا بسۊته. اينأم لابؤد دؤنين کي فرانسه مئن چن سوره کي مردۊم دکتن خيابؤن تا ستم ؤ استثمار’ اعتراض بکۊنن. اي مقاله‘ خؤنده دبۊم راجع به اۊ کليسا ؤ مئبه فکر کأدبۊم کاش يک نفرم پيدا بۊبۊن يکته هيتؤ چي رشت ٚ شهرداري ؤ شهرداري میدؤن ئبه بنويسه!

    خأنم یکته وبلاگ شمره مۊعرفي بکۊنم کي خؤندن دأنه! بخساد یکته وبلاگه کي گیلکي أجي نيويسنه. مثلا یکته پؤست ٚ مئن اينأجي بنويشته کي گیلکي’ محدۊد به گیلان نکۊنيم. یا ائکته مئن بنويشته کي چره گیلکي علم ٚ زبؤن نئه؟

    اینأن يکته انیمیشنه کي گیلکي دۊبله بۊبؤ. البته ائره شمه تینین اۊن ٚ تیزر’ بينين ؤ اي تيزر أجي معلۊمه کي حرفه يي کار بۊدن. خؤدم حلئه اصل ٚ انیمیشن’ ندئم.

    امما! امما! آخري ؤ مؤهمترين لينک اگه بۊتين چيسه؟ بعله! حتما دؤنين که امه يک عالم اؤستاد دأنيم کي هيأت علمي ايسسن ؤ گاگلف سياسي ؤ فرهنگي ؤ اجتماعي مسائل ٚ سر اظهار ٚ نظر کؤنن ؤ مخصۊصا انتخابات ٚ زمت کي بنه يپاره ايشؤن اصلاح طلبؤن ئبه رأی جۊمأکؤنن يپاره اۊصۊلگرا’ن ئبه. ولي اي اساتيد واقعا چني علم ؤ تحقيق ٚ مئن کار کأدرن ؤ چۊتؤ پۊل در أبئنن؟ أگه خأن بۊدؤنين پيشنهاد کؤنم اي لينک’ بينين. ائره تينين ريز ٚ جؤزيات ٚبۊدجهٔ مۊطالعات ٚ پژۊهشي‘ بينين کي گيلان ٚ مئن اختصاص پيدا کؤنه حۊکۊمتي ؤ مؤرد ٚ تأييد ٚ اۊستادؤن’. ايسه چي اصلاحطلب چي اۊصۊلگرا. خؤدتين بينين ؤ قضاوت بکۊنين.

    اۊ آقای ٚ دؤکتؤر مۊسوي که اي ليست ٚ مئن چن جا چرب ٚ بۊدجه هأيته دأنه هۊني ايسسه کي مۊصاحبه بۊده بۊ بۊته بۊ رشت ٚ مردۊم خۊشبختي’ حس کؤنن. بلي آقای ٚ دؤکتؤر. منم تي مۊرسؤن بۊدجه هأگيرم خۊشبختي’ احساس کؤنم! مخصۊصا که گيلانشناسي پژۊهشکده رئيسم ببۊم!

    يک دؤر ايشؤن ٚ تحقيقات ؤ طرحؤن ٚ اسمؤن’ نيگا بکۊنين تا بينين فاجعه چني جلفه!