بلاگ

  • نامهٔ میرزا کوچک جنگلی به لنین، صدر شورای ملی کمیسرهای ملی

    بعدالعنوان؛ هنگامی که قشون فاتح کارگران و دهاقین روسیه، دشمنانشان راشکست داده، مظفرانه به قلب لهستان پیش می روند و نیروی سرمایه داری انگلیس در برابر دستجات متحد ایران و روس عقب می نشینند، بسیار متاسفم که از کار کناره گیری کرده، مطلبی را متذکر می شوم که ملال آور است؛ لیکن از ذکرش خودداری نمی توان نمود؛ چرا که همه در ایران واقع شده اند: (بیشتر…)

  • وبمجي IV

    چن سور وبمجي ندأشتيم ولي اي شمه اينأن سیا مای ٚ وبمجي!

    دؤلت ؤ اۊن ٚ پۊشت ٚ سر سرمایدارؤن هيتؤ اصرار دأنن کي خۊشؤن ٚ طرح’ (انتقال آب دریای کاسپین به فلات) اجرا بکۊنن. دامؤن خۊش ٚ مبلاگ ٚ مئن دۊ ته مقاله دؤجه کي پيشنهاد کؤنم بۊخؤنين.

    البته خئلي اساتيد ؤ کارشناسؤن هؤشدار بدأن کي اي طرح که اساسا جؤرسري ئن ٚ جيب ٚ وأسي چأگۊده بۊبؤ، امئه سامؤن ٚ زيويشر’ نابۊد کؤنه. مثلا ائره’ نيگا بکۊنين کي پرؤفسؤر علي یخکشي بۊته اي طرح أگه اجرا بۊبۊن دريا ؤ جنگل نابۊد بنن.

    اي گندي که امئه حاکمؤن بزئن کم کمی همه’ برده دره نابۊدي سمت. مثلا انجۊمن جنگلبانان ایران ٚ رئيس بۊته کي تا ۳۰ سال ديگه ايران ٚ شۊمال ٚ مئن دئه جنگلي نخأ بدأريم.

    اي مقاله‘م راجع به چن زبؤني سیاست خؤندن دأنه.

    گیلان خان‘ شناسنین؟ نشناسنین؟ اي خبر‘ بۊخؤنین تا بۊدؤنین یکته پیله کس امئه مۊزيک ٚ مئن بمرده.

    نۊدؤنم کریستین برۊمبؤرژه’ شناسنین یا نأ ولي خأن بۊدؤنين کي اي آدم یکته پیله گیلانشناسه ؤ گیلان ٚ فرهنگ ٚ سر خئلي هامۊته دأنه. اي بگۊبشتؤ’ بۊخؤنین کي مهدي بازرگاني اي پیله کس ٚ همرأ بۊده.

    هارمۊني تاک ٚ سایت یکته سلسله وؤت مؤنتشر کأدره راجع به مازرۊن ٚ امیري ؤ مۊزيک. تایسه سۊ ته واوین’ بنأن خۊشؤن ٚ سایت ٚ مئن.

    اي وانیویس راجع به کارگري کؤنتؤرؤل ؤ انقلابم جالبه. يک عالم ايده هأدئنه اۊشؤن’ گه خۊشؤن ٚ سامؤن ٚ آينده ؤ سرنيويشت ئبه نگرؤنن.

    نۊدؤنم دؤنين يا نأ کي اۊنچي گه النی مۊسيقي سؤننتي ايراني دۊخؤنن درواقع يکچي ايسسه که خئلي عؤمر ندأنه ؤ اۊن ٚ مئن ايرؤن ٚ اقوام ٚ مۊزيک نقشي ندأنه يا اگرم بدأره ايتؤره کي اۊشؤن’ يکته تنگ ؤ دبسته چارچۊب ٚ مئن جا بدأن. اينکه چۊتؤ ايراني ناسيۊناليسم مۊزيک ٚ مئن همه چي’ حذف ؤ تغيير بدأ (مثلا ديلمؤن ٚ آواز’ چۊتؤ صاف ؤ صۊف بۊدن تا ايراني مۊزيک ٚ مئن بۊگؤنجه!) اي وانیویس ٚ مئن دۊمبال بنه.

    يکته مؤضۊع أن کي اي رۊزؤن خئلي ئن ٚ ذهن’ درگير بۊده دأنه، مۊهاجرته. اي مقاله مئن رضا عليزاده سعی کؤنه مۊهاجرت ٚ سر گب بزنه ؤ اۊن ٚ نتايج’ بررسي بکۊنه.

    حتما دئه تا الؤن شمرأني خبر دأنين کي فرانسه مئن نؤتردام ٚ کلیسا بسۊته. اينأم لابؤد دؤنين کي فرانسه مئن چن سوره کي مردۊم دکتن خيابؤن تا ستم ؤ استثمار’ اعتراض بکۊنن. اي مقاله‘ خؤنده دبۊم راجع به اۊ کليسا ؤ مئبه فکر کأدبۊم کاش يک نفرم پيدا بۊبۊن يکته هيتؤ چي رشت ٚ شهرداري ؤ شهرداري میدؤن ئبه بنويسه!

    خأنم یکته وبلاگ شمره مۊعرفي بکۊنم کي خؤندن دأنه! بخساد یکته وبلاگه کي گیلکي أجي نيويسنه. مثلا یکته پؤست ٚ مئن اينأجي بنويشته کي گیلکي’ محدۊد به گیلان نکۊنيم. یا ائکته مئن بنويشته کي چره گیلکي علم ٚ زبؤن نئه؟

    اینأن يکته انیمیشنه کي گیلکي دۊبله بۊبؤ. البته ائره شمه تینین اۊن ٚ تیزر’ بينين ؤ اي تيزر أجي معلۊمه کي حرفه يي کار بۊدن. خؤدم حلئه اصل ٚ انیمیشن’ ندئم.

    امما! امما! آخري ؤ مؤهمترين لينک اگه بۊتين چيسه؟ بعله! حتما دؤنين که امه يک عالم اؤستاد دأنيم کي هيأت علمي ايسسن ؤ گاگلف سياسي ؤ فرهنگي ؤ اجتماعي مسائل ٚ سر اظهار ٚ نظر کؤنن ؤ مخصۊصا انتخابات ٚ زمت کي بنه يپاره ايشؤن اصلاح طلبؤن ئبه رأی جۊمأکؤنن يپاره اۊصۊلگرا’ن ئبه. ولي اي اساتيد واقعا چني علم ؤ تحقيق ٚ مئن کار کأدرن ؤ چۊتؤ پۊل در أبئنن؟ أگه خأن بۊدؤنين پيشنهاد کؤنم اي لينک’ بينين. ائره تينين ريز ٚ جؤزيات ٚبۊدجهٔ مۊطالعات ٚ پژۊهشي‘ بينين کي گيلان ٚ مئن اختصاص پيدا کؤنه حۊکۊمتي ؤ مؤرد ٚ تأييد ٚ اۊستادؤن’. ايسه چي اصلاحطلب چي اۊصۊلگرا. خؤدتين بينين ؤ قضاوت بکۊنين.

    اۊ آقای ٚ دؤکتؤر مۊسوي که اي ليست ٚ مئن چن جا چرب ٚ بۊدجه هأيته دأنه هۊني ايسسه کي مۊصاحبه بۊده بۊ بۊته بۊ رشت ٚ مردۊم خۊشبختي’ حس کؤنن. بلي آقای ٚ دؤکتؤر. منم تي مۊرسؤن بۊدجه هأگيرم خۊشبختي’ احساس کؤنم! مخصۊصا که گيلانشناسي پژۊهشکده رئيسم ببۊم!

    يک دؤر ايشؤن ٚ تحقيقات ؤ طرحؤن ٚ اسمؤن’ نيگا بکۊنين تا بينين فاجعه چني جلفه!


  • پایان همکاری با اؤجا.

    سه سال با نشریهٔ گیلان ٚ اؤجا همکاری داشتم، از نخستین پیش شماره ش تا شمارهٔ بیست و سوم.

    اما پس از سه سال همکاری با مجله ای که دوستش داشتيم در اعتراض به روش و منش مدیرمسئول از این مجله بیرون اومدم که البته فقط من بیرون نیومدم؛ بلکه تعداد زیادی از همکاران از اؤجا بیرون اومدن.

    ما که از شورا و مدیریت شورایی و خودگردانی و ضدیت با سلسله مراتب حرف زدیم و می‌زنیم، نمی‌تونستیم در مقابل رفتار استبدادی به همکاری ادامه بدیم.

    توی این سه سال بسیار چیزها آموختم و به عنوان بخشی از حاصل این تجربه باید بگم که کار و مدیریت شورایی بهترین روش برای پیش بردن هر پروژهٔ جمعیه و اون چه که برای ما مشکل ایجاد کرد نه اشکالات کليشه ای که در مورد ضعف در کار جمعی ما ایرانی ها تکرار میشه، بلکه سد حقوقی مدیریت مسئول و صاحب امتیازی بود. وگرنه بعد از چشیدن طعم کار و ادارهٔ شورایی دیگه دشوار بتونم رضایت به شکل دیگه‌ای از مدیریت و کار بدم.

    هنوز هم از اينکه بخشی از جمعی بودم که اؤجا رو تا شمارهٔ ۲۳ با خرد جمعی منتشر کرد احساس افتخار و شادی دارم.

  • رۊجا؛ نیمای ٚ گیلکي شعرؤن.

    نيما يوشيج علاوه بر شعرهای فارسیش که نقش موثر و ژرفی بر ادبیات فارسی داشته، شعرهایی هم به زبان مادریش داره؛ زبانی که خودش اون رو تاتی نامیده و بخشی از روشنفکران معاصر سرزمین باستانی مازندران اون رو تبری مینامند و به زعم من و بنا به دلایل مختلف اون رو گیلکی مازندران یا اون طور که در مازندران تلفظ میشه گِلِکی میدونم. اجازه بدین پیش از اینکه در گل و لای بحث پیرامون نام زبان مردم مازندران گیر کنیم از این نقطه بگذریم و برسیم به شعرهای زیبای نیما به زبان مادریش.

    گلکی یا گیلکی این شعرها شاید برای گیلکی زبانان غرب و مرکز گیلان دشوارفهم باشه اما برای ما ساکنان شرق گیلان به نسبت بیشتر قابل فهمه و اگر فقط اندکی بیشتر با گیلکی شرق و مرکز مازندران آشنا باشیم اون وقت دیگه چندان دشوار هم نخواهد بود.

    نيما در سرودن اين شعرها به سنت امیری سرایی و به طور کلی به سنت شعر هجایی گيلان و مازندران توجه داشته و اين شعرهای دوازده و یازده هجایی در مجموعه ای به نام رۊجا (به معنی ستاره) سالها پيش (و البته خيلی سال پس از مرگ نیما) چاپ و منتشر شد و در سالهای گذشته گلچینی از این شعرها همراه با موسیقی احمد محسن پور و با خوانش علی اکبر مهجوریان و خوانندگی محمد ابراهیم عالمی (که شیفتهٔ صداشم!) و حوران یوسفی به صورت یک آلبوم موسیقی و شعر منتشر شد.

    شنیدن این شعرهای انتخاب شده با صدای گرم علی اکبر مهجوریان و در کنار موسیقی زیبای ساخته شده برای این کار تجربه ای دلنشين و عميق از مواجهه با ادبیات مازندرانه و برای خودم به شخصه سفری درخشان بوده در زبان و فرهنگ مردم مازندران و تماشایي بوده تماشایی از افق اندیشهٔ نیما در عرصهٔ زبان گیلکی مازندران.

    فايلهای صوتی این آلبوم رو اینجا برای دانلود میذارم والبته در اینجا هم میتونین این آلبوم ارزشمند رو بخريد.

    فايلهای آلبوم روجا: طرح جلد آلبومپشت جلد آلبومقطعهٔ ۱قطعهٔ ۲قطعهٔ ۳قطعهٔ ۴قطعهٔ ۵قطعهٔ ۶ قطعهٔ ۷قطعهٔ ۸قطعهٔ ۹.

  • تاریخ و پراتیک اجتماعی: در پهنهٔ مبارزات خلق‌ها

    ژان شنو

    ترجمهٔ خسرو شاکری


    [گذشته مردود یا گذشتهٔ راه نجات / مردم کِبِک کانادا، بومیان استرالیا و اوکسیتان‌ها / جنبش‌های ملی و مبارزات اجتماعی لنگر در گذشته دارند: بورژوازی و مردم/ تله‌های گذشتهٔ اسطوره‌ئی: دقت علمی و گذشت‌ ناپذیری سیاسی / «سال ۰۱» چون قطع و توقفی در زمان.]


    در مبارزهٔ با نظام موجود، این گرایش طبیعی در ما هست که گذشته و ستم‌ نامهٔ آن را دور بریزیم. «از گذشته لوح پاکی بسازید!» در انقلاب فرانسه، مجسمه‌ها را می‌شکستند، زرادخانه‌ها را نابود می‌کردند، شجره‌نامچه‌ها و اسناد مالکیت فئودالی را به‌آتش می‌کشیدند. شعار انقلاب فرهنگی چین روبیدن «چهار کهنه» بود، یعنی اندیشه‌های کهنه، رسوم کهنه، فرهنگ کهنه، و عادات کهنه.

    امّا ردّ و نفی گذشته مانع از توسل به‌گذشته نیست. مردم برای آن که با روایت رسمی گذشته – یعنی گذشته‌ئی که آن را بنابر منافع «ساخت قدرت» مثله و تحریف و سانسور کرده‌اند – از در مخالفت درآیند روایت دیگری از آن به‌دست می‌دهند که با آمال‌شان همسازتر باشد و غنای راستین تاریخ آنان را منعکس کند.

    (بیشتر…)

  • حجحجي

    کشکي من،
    حجحجي بۊبؤستي‌بیم،
    حجحجي
    کي پرنده’ن ٚ میاني کۊلیه.

    *
    دئه بازۊن،
    شهر به شهر ٚ مردۊمان،
    مي أمؤن’ چۊم‌برایي کشٚدي،
    کي أکئه،
    اي رۊز’ ، صؤب ٚ سر،
    افتاب ٚ گۊل‌گۊل ٚزار
    من بهار ٚ گۊل ٚ کۊلبار’ به دۊش،
    بأیم أبران’ سوار.
    دیل مي شین،
    غۊرصه’ غنیم.
    گب مي شین،
    شادي’ هۊزار.
    کشکي من،
    حجحجي بۊبؤستي‌بیم،
    حجحجي
    کي پرنده’ن ٚ میاني کۊلیه.

    *
    امما وختي نیشینم به‌فیکرأشم،
    دینمه،
    حجحجي بؤستن أ دۊنیا دۊرۊني،
    خیلي‌یم آسان نیه.
    وسي دئن،
    تره مردۊم تأنیدي،
    ایته آزاد ٚ حجحجي مانستان،
    فأندیرید؟
    کي بیشي خۊمه بني،
    بي‌دیل ؤ بي‌غم ؤ بي ترس ؤ هراس،
    اۊشان ٚ خانه’ن ٚ زگبل ٚ پیش،
    دۊچچه کش،
    سۊتۊن ٚ جؤر.
    زاکان’ گرم ٚ بهار ٚ أمره،
    پیله’کۊني،
    پرأدي؟
    هي کس ٚ دس نأیه تي خۊمه میان،
    تي زاکان
    اي نفر دیگر ٚ جغلان ٚ اي دم شادي خؤني،
    پر-ایشکن،
    درد ٚ آواره نیبید.
    تا به دۊنیا دریدي،
    خۊشان ٚ هممه‌ی ٚ عؤمر’
    أسیري نکشید.


    وختي تنهایي مرأ تنها وابم،
    ‌به‌فیکرأشم،
    دینم أ غم‌بیگیفته پیله دۊنیا دۊرۊني،
    کي اي جا جنگ’ شواله دیهیدي،
    اي طرف دئه، مردۊمان
    کرأ گۊشنه‌شکم ٚ أمره طلا گنجان ٚ سر،
    میریدي.
    اي جا آزادي نهه، فچم‌فچم،
    اي جا دئه‌م، خنده‌خنده أمٚره،
    کرأ آزادي’ کۊشتاندریدي.
    خیلي‌یم حجحجي بؤن،
    نیه آسان اۊتؤ کي فیکر کۊنم.
    نیه آسان اۊتؤ کي فیکر کۊنم.

    خرداد ۱۳۵۱
    رشت
    محمد بشرا

    ////////////////////////////////////

    یپاره کلمه’ن ٚ ترجۊمه:

    حجحجي: پرستو.
    کۊلي: ماهی کوچک.
    غنیم: دشمن.
    هۊزار: فریاد.
    خۊمه: آشیانه.
    زگبل (z6gb6l): چوب‌بست بام خانه.
    دۊچچه: دو چوبی که موازی هم در دو طرف بالای ستون ایوان خانه‌های قدیمی گیلان می‌کوبیدند و روی آن کفش و ظرف و خربزه و هندوانه و… می‌نهادند.
    جغلان: بچه‌ها.
    خؤني: به‌خاطر. برای.
    پر-ایشکن: پرشکسته. پرشکن.
    شواله: شعله.
    فچم‌فچم: خمیده و یواشکی. پنهانی.

  • وبمجي III

    شریر مای ٚ دیلمي مئن ایسأیم. اینم اي ماه ٚ وبمجي ایسسه که اؤمید دأنم شیمئبه مؤفيد ببۊن. وبمجي یکته بهانه’ کي همدیگر ٚ دؤنسه چيئن’ همرسؤني بکۊنيم.

    أول، اي آهنگ’ بشتؤیین کي این ٚ نؤم ایسسه کاکۊلی، ارسلان یاورزاده خؤندگي جي.

    چرا باید منطقهٔ آزاد را از بندر انزلی بیرون کرد؟ اي مطلب خؤندن دأنه چۊن یکته واقعیت ٚ سر دس بنأ کي رسانه’ن ؤ مؤدیرؤن ٚ تبليغات ٚ جير دفن بۊبؤ!

    سؤرخپۊستؤن (آمریکای ٚ بۊميئن) خۊشؤن ٚ مئن پنج ته جنسیت شناختن! خئلي جالبه که معمۊلا خیال کؤنيم همه جا همه ته مردۊم هي دۊ ته جنسيت’ (مرد ؤ زن) به رسمیت شناسنن امما اي مطلب گۊنه کي سؤرخپۊستؤن پنج ته جنسیت شناختن ؤ ايشؤن ٚ فرهنگ ٚ مئن دبۊ که اگه کسي دۊجنسيتي يا تراجنسيتي ببۊن اين’ دۊخؤندن دۊ-رۊحه (کسي گه دۊ ته رۊح دأنه) ؤ اين’ احترام گۊدن.

    یکته پیله خؤرؤم اتفاق کي انزلي مئن دکته: عکس ٚ تماشا، زحمتکشؤن ٚ جي. اي نمايشگاه ٚ گؤزارش ؤ عکسؤن’ حتما ائره نيگا بکۊنين.

    اي فقط اسماعیل بخشي نئه که خۊش ٚ دسمؤزد ؤ قانۊني حق ٚ وأسي دکته زندؤن ؤ اؤره شکنجه بۊبؤ ؤ وختي نامه بنویشته بۊته که مأ شکنجه بۊدين تمام ٚ مسؤلين اين ٚ دادخازي’ تکذيب بۊدن ؤ بۊتن اسماعیل بخشي هأچي ادعا کؤنه که شکنجه بۊبؤ! اي مملکت ٚ مئن حتی وختي پلنگ فترکنه يکته گالش ٚ گلله’، مؤديرؤن ؤ مسۊلؤن چۊن نخأنن طبق ٚ قانۊن بيمه ؤ خسارت هأدئن، پلنگ ٚ فترکم تکذيب کؤنن ؤ گۊنن چۊپان ادعا بۊده پلنگ اين’ فترکسه! آدم’ مرگ ٚ خنده گینه اي ستم ٚ جي. دئه کارگر ؤ معلم ؤ رؤشنفکر که جای ٚ خؤد دأنه، ايشؤن پلنگم تکذيب بۊدن! D:

    اسماعیل بخشي، زندؤن ؤ شکنجه پسي، خۊش ٚ همکارؤن ٚ مئن.

    کاسپي دریا آؤ ٚ انتقال ٚ بحث حلئه داغه. هرچي کارشناسؤن ؤ مردۊم ؤ رسانه’ن گۊنن اي کار غلطه، دؤلت گۊنه نأ دۊرۊسه مۊ خأنم اي کاره بکۊنم! ائره تينين ويشتر راجع به اي طرح ؤ اين ٚ خطرؤن بۊخؤنين.

    آخري خبرم اينکه مسعود پورهادي، هفتهٔ پیش خانهٔ فرهنگ گیلان ٚ مئن سؤخنراني بۊده. این ٚ سؤخنراني مؤضۊع بۊ: زبان گیلکی و ارتباط آن با زبانهای کهن ایرانی. اي سؤخنراني’ تینین اي تلگرامي کانال ٚ مئن بشتؤیین.


  • تصویر «میرزا» و جنبش جنگل در سینما و تلویزیون

    افخمی و علیرضا مجلل

    م‍ردم ایران در سال‌های سیاه استبداد پهلوی، تصویر واضح و روشنی از میرزا کوچک و جنبش جنگل نداشتند و اگر تلاش‌های ابراهیم فخرائی در کتاب «سردار جنگل» نبود، اتهام دزد و راهزنی که همراه با اتهامات سیاسی تجزیه‌طلبی و وابستگی به اجانب، از میرزا و جنبش جنگل مطرح می‌شد، در اذهان می‌ماند. در زمانی که کلمات به گنه‌کار و بی‌گناه تقسیم می‌شد و هر تصویری ابتدا باید مطابق تصور همایونی ارائه و مصوب می‌شد تا مردم بتوانند ببینند و بدانند، جز عکس‌هایی در قاب‌های چوبی رنگ و رو رفته -که آن زمان چندان هم امکان تکثیر نداشتند- از میرزا و یارانش در پستوها نبود.
    پس از انقلاب اما امکان بازسازی چهرۀ مرد انقلابی جنبش جنگل فراهم شد. با این وجود سینمای ایران علیرغم تولید آثاری چند با مضمون جنبش جنگل و میرزا کوچک، هنوز نتوانسته تصویر درستی از این حماسۀ ملی در اذهان شکل دهد.

    (بیشتر…)

  • وبمجي II

    اینم دومي وبمجي! اگه اي وبلاگ’ دۊمبال کؤنین ؤ دؤنین بیس‌دئقه‌ چیسه، پس حتما اینم دؤنین که مۊ خئلي رۊمي عددنیویسي’ دۊس دأنم. هۊتؤ که بیس‌دئقه برنامه’ن’ رۊمي عددؤن ٚ جي نیویسنم، تصمیم بیتم وبمجي مطالبم رۊمي اعداد ٚ جي شۊماره بزنم. أگه خأ بۊدؤنين دئباري رۊم (رۊم ٚ باستان) ٚ مئن نؤمره’ن (عددؤن) چۊتؤ بنويشته بنأبۊن، ائره’ بۊخؤنين.

    أمما برسیم اي ماه ٚ وبمجي’. یعني ۱۵۹۲ مۊردال ما وبمجي:

    – پیشتر علیرضا پنجه‌اي یکچي بنویشته بۊ راجع به عاشۊرپۊر ؤ پۊررضا ؤ مسعۊدي؛ بأزین امین حق‌ره یکته نقد بنویشته پنجه‌اي وانیویس ٚ سر. اي نقد جالبه چۊن یپاره پیشفرضؤن’ بئنه سؤال ٚ جير کي اغلب همه اي پیشفرضؤن’ چیشم‌دبسته دۊرۊس گینن. اي نقد’ ائره تینین بۊخؤنین.

    – تایم ٚ مجلله، سال ۲۰۱۸ بئترین اختراعؤن ؤ تکنؤلؤژيئن’ لیست بۊده. اي مجلله معیار اۊتؤ کي خۊدش گۊنه اینه کي کۊ اختراع ؤ تکنؤلؤژي، امئه دۊنیا’ بئتر ؤ هۊشمندتر ؤ حتی سرگرمأکۊن‌تر چأکؤنه. حتما بشین اي لیست ؤ این ٚ تؤضیحات’ ائره به فارسي بۊخؤنین کي خئلي جالبه.

    – نۊدؤنم چني کلاسیک ٚ مۊزیک’ خۊش دأنین ولي دؤنم اي اجرا’ اگه گۊش بدین کئف کؤنین. اي آهنگ، یکته چئللؤ کؤنسرتؤ ایسسه که ائلگار (Elgar، پیله آهنگساز) چأگۊده ؤ ائره، ژاکلین دۊ پره، لندن ٚ فیلارمۊنیک ٚ اؤرکستر ٚ همرأ اجرا کأدره. حتما بینین ؤ بشتؤیین.

    – حتما دئه تایسه خبردار بۊبؤین که خۊزستان ٚ مئن، هفت‌تپه کارگرؤن اعتصاب بۊدن ؤ خۊشؤن حق ؤ حۊقۊق ؤ خۊشؤن ٚ کارگري شؤرای ٚ سر بجنگسن ؤ خئلئنم ایشؤن ٚ همرأ همدل ؤ همصدا بۊبؤن. یکته اي همدلي‌ئن ؤ همصدایي‌ئنم، شکیب مصدق ٚ صدا بۊ که اي ویدئؤ کیلیپ ٚ مئن، هفت تپه کارگرؤن ئبه بۊخؤنده. ترانه البته کامیار فکور ٚ شي ایسسه. هم ترانه، هم آهنگ هم ویدئؤ محشره! حتما اي ویدئؤ بینین.

    – ایسه کي مۊزیک ٚ گبه، نشأنه پینک فلؤید ٚ جي گب نزئن! اي جرگه (Band) یکته آهنگ دأنه که مۊ خئلي دۊس دأنم. اصلا هي آهنگ ؤ هي ویدئؤ کیلیپ باعث بۊبؤ مۊ راک ٚ مۊزیک’ خۊش ویگیرم! اين ٚ ویدئؤئه کي درواقع یکته أنیمیشنه، تینین ائره بینین ؤ أگه راک (Rock) دۊس ندأنین شاید مي مۊرسؤن، اي کیلیپ ٚ پسي این’ دۊس ویتین.

    – قؤم چیسه؟ ملت چیسه؟ ایشؤن چي فرقي دأنن؟ امه چۊتؤ تینیم أمئه قؤمیت یا ملیت‌ئبه حقسأی بکۊنیم بیدین ٚ اینکه دککیم شؤونیسم ؤ ناسیۊنالیسم ؤ نژادپرستي مئن یا بي اینکه آدمؤن ٚ مئن تفرقه ؤ سیوایي’ ویشترأکۊنیم؟ پیشنهاد کؤنم اي مطلب’ بۊخؤنین.

    – گیلؤن ٚ مئن، زمین فۊرتن ؤزمین‌خؤري دئه هني زیادأبؤ که جؤرجؤري‌ئنم به‌گب بمأن. یک نفر که این ٚ شؤغل ٚ نؤم ایسسه «معاون اجتماعی و پیشگیری از وقوع جرم دادگستری گیلان» بۊته که زمین ٚ اؤضاع خراب اندر خرابه. خؤدتؤن بۊخؤنین بینین چي بۊته!

    تأمین اجتماعي، یکته سازمانه کي قرار بۊ مردۊم ٚ پۊشت ؤ پناه ببۊن. قرار بۊ مردۊم ٚ زحمت بکشئه پۊل ٚ جي کي خۊشؤن ٚ دسمؤزد ٚ جي زئن ؤ هأدأن تأمین اجتماعي یکته صندۊق چأگۊده ببۊن تا مردۊم دئه بهداشت ؤ درمان ؤ بازنشستگي غم’ ندأرن. ولي اخیرا گۊته درن تأمین اجتماعي ورشکست بؤدره ؤ امکان دأنه اين همه آدم ٚ. حق ؤ حۊقۊق بایه ببۊن! جریان چیسه؟ اي مقاله مفصل ؤ دقیق، تأمین اجتماعي سیر تا پیاز’ تؤضیح دئنه شمئبه.


    – اینم آخري، اصل ٚ جنس! یکته هأکشي وانيويس کي فرانسه مئن ٚ جلیقه زردؤن ٚ جي گۊنه. محشره اي وانیویس!

    *شمرأني أگه لینک یا مطلب یا چیز ٚ جالبي دأنین یا شناسنین حتما کامنت بنین یا ایمیل بزنین که وبمجي مئن معرفي ببۊن. شیمه قۊربؤن.

  • از باد صبا خاک برآید!

    توفان گردوخاک برآمده از صحرای ترکمنستان، چالش پیش‌روی سواحل شمالی ایران

    شهرداران کفن رسمی بر تن کردند
    هدیه شان؛
    قفل زرینی بود!
    بوی نعش من و تو،
    بوی نعش پدران و پسران از پس در می آمد
    شهرداران گفتند:
    نسل در تکوین است
    نعش ها نعره کشیدند: فریب است، فریب
    مرگ در تمرین است!

    نصرت رحمانی

    شرایط زیستی کشورمون هر روز بدتر از روز پیش میشه و توی این سراشیبی، هر روز یه چیز روشنتر میشه و اون این واقعیته که سرنوشت ما به مادی ترین و بی واسطه ترین شکل ممکن با سرنوشت مردم کشورهای همسایه و منطقه و حتی به طور کلی مردم کل سیاره گره خورده و راه حل های موجود در نظم سرمایه سالار جهان مثل استفاده از کارشناسان در خدمت دولتها و شرکتها که مثلا برای کاهش تولید کربن مصرف روغن پالم رو در امريکا تجویز کردن و منجر به فاجعهٔ جنگل تراشی در اندونزی و رها شدن چندین برابر کربن شد يا اشغال نظامی کشورهای دیگه و یا حبس و سانسور منتقدان زیست محیطی و… هم نه تنها جوابی نداده بلکه یادآوری میکنه که عامل اصلی این فاجعه همین دولتها و شرکتها هستن. ما در وبلاگ ورگ پیشتر هم دربارهٔ فاجعهٔ در آستانه نوشتیم و حالا توی این یادداشت که سمانه نگاه (دکتر در هواشناسی) و نیما فرید مجتهدی (دکتر در آب و هوا شناسی) در ادامهٔ پژوهشهای خودشون نوشته ن، ديد واضحتری از اين فاجعهٔ در راه داریم. با هم اين مطلب رو بخونيم:

    (بیشتر…)

  • باز هم دربارهٔ بسگانگی زبان و تقابلش با ایدهٔ قدیمی گویش معیار.

    نگاهم به زبان معطوف به خصلتهای طبیعی زبانه و یکی از این خصلتها مسیریابی زبان به عنوان بخشی از روبنای اجتماعی در مسیرهای گوناگون و گاه شگفتی‌آوره. مثلا توضیح و موضع شما در قبال یک «فومنی ساکن لاهیجان» که برای فعل «دارند» میگه «دأند»، چیه؟ آيا نميشه تحولات و توافقهای زبانی رو هم در سايهٔ نوعی خودگردانی (Autonomy) دید؟ یعنی مثلا طبق تعریف کورنلیوس کاستوریادیس از خودگردانی: همهٔ تصمیمها را، جمعي میگیرد که موضوع تصمیمگیریها هربار به او مربوط است. (بیشتر…)

  • نگاهی دیگر به نقشمایه‌های جام زرین «افسانهٔ زندگی» در مارلیک

    عزت الله نگهبان، مارلیک ٚ زیندگي جؤم' دسأگیته دأنه.
    عزت الله نگهبان، مارلیک ٚ زیندگي جؤم’ دسأگیته دأنه.

    مقاله‌ای جالب که تفسیر عزت الله نگهبان از جام زرین معروف به جام افسانهٔ زندگی (پیدا شده در بقایای تمدن مارلیک-دیلمان) را به چالش میکشه. این مقاله رو از اینجا دانلود کنین و بخونین.

  • ۱۵۹۲ تیرماسینزه

     

    أمير بگۊتاى: أولˇ بهار خۊجيره،
    أولˇ بهار ؤ آلاله-زار خۊجيره
    بۊلبۊل در چمن ؤ خؤ در تلار خۊجيره
    سۊرمه چۊشم کيجاىˇ زۊلف کاکۊلدار خۊجيره

    فارسی: امیر گفته است اول بهار زیباست/ اول بهار و شقایق‌زار زیباست/ بلبل در چمن و خوابیدن در «تلار» زیباست/ دختر سرمه به چشم کشیدهٔ با موی کاکل‌دار زیباست.

    شیمه تیرماسینزه مۊبارک ببۊن. ضیا دسم درد نکۊنه که اي پؤستر ٚ زحمت’ بکشئه.

  • وبمجی تیر ما

    این قراره بخش جدیدی باشه توی ورگ که البته صورت تکامل‌یافته لینکدونی قدیم وبلاگستانه. اگه از خواننده‌های قدیمی ورگ باشید حتما میدونید که توی ستون کناری وبلاگ ورگ هم بخش وبمجی به انتشار لینکها و مطالب جالب (از نگاه ورگ) اختصاص داشت. بعدها جادی این امکان رو در فرم سلسله پست‌هایی با عنوان لینکهای شاد دوشنبه‌ها توی وبلاگش ادامه داد و نکته‌ش اینجا بود که این تغییر (از ستون کناری قالب سنتی وبلاگ به وضعیت یک پست مستقل در ردیف سایر پستهای وبلاگ) خودش حاصل تغییرات اساسی بود که این سالها در چند و چون وبگردی (وبمجی) کاربرها پیش اومده. حالا وبلاگ‌خون‌ها (از جمله خودم) بیشتر از توی گوشی و تبلت وبلاگ میخونن و در نتیجه ستونهای کناری، کاربرد خودشون رو از دست دادن و از طرف دیگه وجود شبکه‌های اجتماعی مجازی با خصلت استریم (جریان پست‌ها) باعث شده که خصلت استریمی پستهای وبلاگ هم دوباره به ویژگی مثبت وبلاگها تبدیل بشه. خلاصه اینکه حالا توی ورگ هم هر ماه با پستی مخصوص وبمجی روبرو خواهید بود که توش ممکنه همه جور آجیلی پیدا کنید و حتی خودتون میتونید لینک و مطلبی پیشنهاد بدین تا توی این بخش منتشر بشه.

    برای شروع، این از لینکهای این ماه:

    – ترجمهٔ گیلکی الواح افسانهٔ گیلگمش کار جالبیه که دامون توی وبلاگش پی گرفته. ترجمهٔ لوح سوم رو میتونید اینجا بخونيد.

    وبلاگ مجلهٔ گیلان ٚ اؤجا راه افتاد! توی این وبلاگ خبر انتشار شمارهٔ جدید این مجله (اؤجای ۲۱) به همراه ویژه نامهٔ زنان اؤجا با عنوان «یاور» منتشر شده.

    – مقاله خوندنی فرهنگ کرمی و علی نجفی رو بخونین. دربارهٔ نام دیلم و گالش نوشته‌ن و اینکه گیلکهای کوه‌نشین رو باید چی بنامیم؟

    – این هم مطلبی جالب دربارهٔ کودکان کار به زبان گیلکی که خوندن داره.

    – پخش فیلمهای سهراب شهید ثالث در رشت و چند شهر دیگر استان گیلان هم خبر خوبیه و پیشنهاد میکنم این فیلمها رو از دست ندین. متاسفانه هرچی گشتم لینکی پیدا نکردم که لیست فیلمها و زمان پخششون رو یکجا نشون بده در نتیجه پیشنهاد میکنم به سایت هفت‌ساز برین و اطلاعات بیشتر رو از اونجا بگیرین، چون نهایتا برای خرید بلیط هم باید از همونجا اقدام کنین.

    این کانال تلگرامی هم به زبان گیلکی برای ذهن گیلکی محتواهای خاص خودش رو تولید میکنه که باید خودتون برین و ببینین!

  • هیاهوی بارش

    پیرامون بارش منجر به سیل ۱۵ مهرماه استان گیلان

    نویسندگان: نیما فریدمجتهدی، حسین عابد، سمانه نگاه

    پل کیاگهان املش که در سیل اخیر فرو ریخت.
    پل کیاگهان املش که در سیل اخیر فرو ریخت.

    باران فروکش کرد و پایانش یادآورِ پایانِ تمامِ هیاهوهای پس‌از هر بحران در ایران است. هم‌اکنون که زمانی کوتاه از این رخداد گذشته است، به شکل طبیعی، سیر زوال و فراموشی دامنگیر این اتفاق شده، ابعاد رسانه‌ای آن محدود و جنبه‌های ملموس آن فقط برای مردم بومی مناطق حادثه دیده پررنگ خواهد ماند و از همه مهم‌تر تفکر انتقادی و اصلاحی که معمولاً پس‌ازوقوع چنین مخاطراتی، اذهان جامعه و مسئولین را درگیر می‌کند، مضمحل خواهد شد. این یادداشت جستاری پیرامون رخداد این سیلاب است و نگارندگان به‌عنوانِ محقق علوم محیطی-جوی (در رشته‌های هواشناسی و آب‌وهواشناسی) به این مسئله می‌پردازند. امید است دیگر جنبه‌های این پدیده از سوی صاحب‌نظران با تخصص‌های دیگر موردِ توجه قرار گیرد. در ابتدا رخداد این پدیده و سپس دلایل بروز بحران ناشی از آن بررسی خواهد شد. در پایان این موضوع را به بحث می‌گذاریم که در مواجهه با چنین رخدادهایی راهبرد ما در آینده‌ای نه‌چندان دور چگونه خواهد بود. (بیشتر…)

  • میلاد زخم: پیشنهاد کتاب برای خوندن

    یکی از کتابهایی که در مورد جنبش انقلابی جنگل و تشکیل جمهوری شوروی سوسیالیستی ایران در گیلان باید خونده بشه کتاب ارزشمند میلاد زخم نوشته خسرو شاکریه که از جهت فراگیری مشاهده و مطالعه اسناد و نامه نگاری ها و وسعت دید پژوهشگر در این زمینه یک نمونه بی مثاله. این پژوهش ضمن نگاه انتقادیش به تاثیر و نقش اتحاد جماهیر شوروی در سرنوشت جمهوری گیلان و به طور کلی وضعیت ایران، از بلای رایج چپ‌ستیزی و در افتادن به ورطه روایتهای ایدئولوژیک استالینیستی از یک طرف و روایتهای حکومتی از طرف دیگه، در امان مونده و خوشبختانه گستره وسیغی از اسناد و منابع فارسی و روسی و انگلیسی و فرانسه رو به خدمت خودش گرفته.

    برای اینکه هم لذتی برده باشیم از بریده‌ای از این کتاب و هم شاید تشویقی بشه برای خوندن کاملش، چکیده‌ای از فصل اولش رو اینجا نقل میکنم که به نوعی تصویرگر فضای سربرآوردن جنبش جنگل در گیلان پس از مشروطه ست. فقط این توضیح رو بدم که نوشته‌های درون [ ] توضیحات ورگ و نوشته‌های درون { } توضیحات پایان فصل از طرف نویسنده کتابه. (بیشتر…)

  • چند نکته در حاشیهٔ یک ادعا

    مجلهٔ قاف در گفتگو با م.پ. جکتاجی (مدیر مسئول نشریهٔ گیلان شناسی گیله وا) این چند سطر را به نقل از ایشان منتشر کرده:

    «قبل تر ها هرکسی از هر نقطه از گیلان به رشت می آمد گویش رشتی را می دانست؛ چون رشت مرکز استان بود و محل داد و ستد و مرکز اداری و فرهنگی. در نتیجه، رشتی تبدیل به لهجه ی معیار شده بود. مردمانش به زبان گیلکی رشتی صحبت می کردند و دیگران هم که می آمدند یاد می گرفتند و اگر روزی یک نفر رودسری با یک نفر فومنی برخورد می کرد و مشکل بود با هم گیلکی صحبت کنند لاجرم رشتی حرف می زدند»

    (فصلنامه فرهنگی‌اجتماعی قاف، سال اول، بهار ۹۶، شماره‌ی ۳،صفحه‌ی۲۹. ریشه ها و تیشه ها. گفت و گو با محمدتقی پوراحمد جکتاجی)

    این چند سطر ادعاهایی را دربارهٔ زبان گیلکی مطرح میکند که به دو دلیل نباید در مقابل آن سکوت کرد. اول اینکه این ادعا کاملا خلاف واقعیت اجتماعی و تاریخی ما گیلکان است و دوم اینکه این ادعای غیرواقعی به نوعی زمینه‌سازی برای هدفی است که برخی از تلاشگران عرصهٔ گیلان شناسی در مرکز استان مدتهاست سر در پی آن دارند: انتخاب لهجهٔ رشتی به عنوان لهجه یا گویش معیار گیلکی.

    پیشتر بارها و بارها از جمله در یادداشت «بسگانگی در زبان گیلکی» و در نقد ایدهٔ قدیمی گویش معیار نوشته ام؛ اما اینجا فقط به ذکر چند نکته در ارتباط با این پاراگراف از حرفهای استاد عزيزم جناب جکتاجی بسنده میکنم. (بیشتر…)

  • بررسی شباهت زبانهای گیلکی و کردی

    فرهنگ کرمی توی این مقایسه فهرستی از شباهتهای این دو زبان رو در دو سطح مختلف تهیه کرده که خواننده رو با نزدیکی و خویشی عمیق دو زبان کردی و گیلکی آشنا میکنه.

    این مقاله رو از اینجا بگیرین و بخونین.

  • خط الراس طلایی

    معرفی شاه‌راه کوچ عمودی گالش‌های شرق گیلان (۱) (۲)

    نویسندگان: نیما فرید مجتهدی، میثم نوائیان، نائف وثوقی

    چکیده: ابعاد زندگی گالش‌ها، به عنوان یک گروه معیشتی در مناطق کوهستانی شرق گیلان، تاکنون کمتر مورد توجه قرار گرفته است. علیرغم نقش پررنگ ایشان در نظام اجتماعی منطقه از دوران کهن، نحوهٔ معیشت و زندگی جالب توجه، آئین و رسوم خاص‌… کمتر نوشتاری به معرفی جنبه‌های مختلف زندگی ایشان پرداخته است. هر از چندگاهی نوشتارها، یادداشت‌ها و به ندرت مقاله‌هایی در زمینهٔ گالش‌ها منتشر شده است. مردمانی که تحول‌های عمیق اجتماعی-اقتصادی و شیو‌هٔ معیشتی سختشان، سبب شده که به شدت در معرض زوال اجتماعی و فرهنگی قرار گیرند. این مردمان جزء اولین مردمانی هستند که تحت تاثیر تغییرها و تحول‌های رخ داده در جامعهٔ ایران، از دیار خود در مناطق سخت گذر کوهستانی دل کنده و به شهرهای کرانه‌های شمالی و جنوبی البرز پناه برده‌اند. علاوه بر مسائل انسانی نباید از رخداد مخاطره‌های طبیعی و تغییرهای محیطی به عنوان یک عامل موثر دیگر در مهاجرت این افراد غافل بود. در این نوشتار، یافته‌ای در زمینهٔ مسیرهای کوچ (جابجایی) گالش‌های منطقهٔ شرق گیلان معرفی می‌شود. دلیل این معرفی، اهمیت و گستردگی استفاده از این مسیر است. به طوری که این مسیر برخلاف دیگر مسیرهای کوچ که اغلب، مسیرهای دسترسی محلی هستند، و عموماً مورد استفاده گالش‌های همان منطقه قرار دارند، کانون اتصال چندین راه‌ مالرو است. این مسیر مناطق جلگه‌ای و کوهپایه‌های شرق گیلان در حوالی شهرهای سیاهکل، لاهیجان، لنگرود و املش را به مناطق ییلاقی (کوهستانی) دیلمان و رودبار متصل می‌سازد. کشیدگی یک خط‌ الراس از مجموعهٔ فلات گونه‌ی دیلمان به سمت شرق گیلان، که در ابتدا با جهتی شمالی-جنوبی و سپس غربی-شرقی گسترش یافته است، نقطهٔ اتصال مهمی را برای گالش‌های این مناطق فراهم آورده است. از جمله دیگر مساعدت‌های شرایط جغرافیای طبیعی در شکل‌گیری این شاه‌راه گالشی، وجود یک فضای مناسب میان خط‌ الراس جبههٔ شمال کوه‌های دیلمان، میان دو کوه شاه‌نشین و ناتش‌کوه در حوالی منطقهٔ نیاول دیلمان است. ویژگی‌های طبیعی و توپوگرافی فضای مساعدی جهت ورود به منطقهٔ به نسبه هموار دیلمان فراهم آورده است.  (بیشتر…)

  • ایمسال ببي سال ٚ سۊ

    ایمرۊ ۱۵۹۲ نؤرۊز ما یکؤمه؛ شيمه نؤ سال ؤ نؤرۊز ؤ نؤرۊزبل مۊبارک ببۊن. ديشؤ، اؤمام ٚ مئن (املش ٚ یلاق) صد ؤ چن نفر مرد ؤ زن ؤ زأک نؤرۊزبل’ جشن بیتن ؤ سال’ تازه واگۊدن. یکته پیله تش دچئن ؤ خؤندگي بۊدن ؤ شؤچره بۊخؤردن. اؤمام ٚ جوؤنؤن، دببه دسأگیتن ؤ بۊخؤندن. اۊشؤنم گه ايرأ اۊرأر ٚ جي بمأ بۊن بۊخؤندن.

    راستي اینم بشتؤسم گه ديشؤ تهرؤن ٚ مئنم چنته زأکؤن نؤرۊزبل بیتن. دمشؤن گرم. یپاره جغلأنم دۊمأرته شفیلد ٚ مئن (اینگیلیس ٚ مئن) تش دچئن ؤ نؤرۊزبل بیتن. أمه نؤرۊز ٚ يکته قشنگي هينه گه هر سال يپاره غير ٚ گيلکم أمئه شادي مئن شريکه. کۊرد ؤ فارس ؤ تۊرک ؤ… دئه اينأجي خؤجيرتر چي خأنيم؟

    شيمه نؤ سال مۊبارک ببۊن. مهربؤني بکۊنيم.

    عکسؤن کاوه مظفري جي.

  • مذهب در گیلان و مازندران

    این متن سخنرانی علی حاکمی دربارهٔ تاریخ مذهب در گیلان و مازندران باستان خیلی جالبه. گرچه جواب دقیقی نمیده اما چنانکه از یک برخورد علمی انتظار داریم دستکم بر اساس یافته‌ها نشانه‌هایی در توصیف جواب ما میده که تصویر روشنتری از گذشته اعتقادی و فرهنگی جامعهٔ خودمون داشته باشیم.

    این متن رو از اینجا بگیرین و بخونین.

  • اؤجای نوزدهم منتشر شد.

    شمارۀ نوزده ماهنامۀ گیلانˇ اؤجا، تیر ماه ۱۳۹۷ با تمرکز بر مسائل محیط زیست استان گیلان منتشر شد.
    «خبر بد: گیلان آب ندارد؛ خبر بدتر: اما این بی آبی برای بعضی‌ها نان دارد» نخستین مقالۀ این شماره است که به بحرانی شدن تولید و انباشت زباله در گیلان پرداخته و با بررسی آسیب‌ها، ریشۀ این پدیده را آشکار می‌کند و از آنجا که ادعاهای مبنی بر راه‌اندازی زيرساخت به دليل فساد و نبود ميلي برای حل مشکلات مردم به جايي نمی‌رسد، در پی چاره‌جوئی برای آن پیشنهاد دارد رویکرد و خطاب فعالان محیط زیست و مردم درگیر با این موضوع از حاکمان و بالایي‌ها به سوی ابتکار عمل و قدرت خودشان تغییر کند. (بیشتر…)

  • شعری گیلکی از آخرین پادشاه مستقل گیلان و یک نکته!

    این شعر گیلکی از خان احمد آخرین شاه خاندان کیایی به دلیل اهمیت تاریخیش، توی ورگ منتشر میشه و البته با ویراستاری جدید بر اساس خطی که امروزه برای نوشتن گیلکی استفاده میکنیم.
    این توضیح رو هم اضافه کنم که این شعر به صورت نسخهٔ خطی در آرشیو کتابخونهٔ مرکزی دانشگاه تهران موجوده.

    (بیشتر…)

  • خاطرات ژنرال دنسترویل

    جای این کتاب در کتابخانهٔ ورگ خالی بود. خاطرات ژنرال دنسترویل (Lionel Dunsterville) که ماموریت داشت از میان گیلان راهی برای انتقال نیروهای روس سفید (نیروهای ضد انقلاب تازه رخ دادهٔ کمونیستی) و دسترسی نیروهای بریتانیا به بادکوبه و قفقاز و مناطق نفت‌خیزش باز کرده و همهٔ موانع سر راه (از جمله نیروهای جنگلی به رهبری فرماندهی میرزا کوچک در رشت و بلشویکها در کمیتهٔ انقلابی انزلی) رو با آرامش یا جنگ از سر راه برداشته و زمینهٔ تشکیل دولتهایی مستبد رو در منطقه فراهم کنه.

    مطالعه این خاطرات به ما کمک میکنه که از موضع نیروهای بریتانیا هم به انقلاب جنگل نگاه کنیم و البته نباید فراموش کنیم که نویسنده این خاطرات فردی نظامی و امنیتی و مسئول حفظ شرایط بردگی مردم خاورمیانه است و صد البته دارای افکار و عقاید خودبرتربینانهٔ امپریالیستی و البته در کنار این نگاه، نقدها و نکاتی جالب در باب خلق و خوی ایرانیان و مسائل جنگی نوشته.
    از نکات جالب دیگهٔ این کتاب روابط پنهانی بین بریتانیا و سوسیالیستهای انقلابی (مخالفان لنین و بلشویکها) و روابط پیچیدهٔ سیاسی‌جغرافیایی بین قدرتهای مختلف در منطقهٔ ماست. منطقه‌ای که هنوز هم کانون این پیچیدگیها و درهمفشردگیهای قومی و سیاسیه.

    این کتاب رو از اینجا دانلود کنید.

  • ماندي کۊدن ؤ یکته نؤکته

    چن سور پیش یکته دۊستؤن (ستار نؤم) يکته ايده مطرح بۊده «ماندي گۊدن» ٚ سر کي جالب بۊ. گۊت: گيلکي مئن يکته کلمه دأنيم، مانده؛ کي تازه بچئه گۊساله’ گۊنيم. وختي شۊکؤم‌دار گؤ فارغ بنه، خئلي بيحال ؤ واکته’. شاید «ماندي کۊدن» هينأجي بمأبۊن. يعني هأني خسته بۊبؤم کي بخيالي شۊکؤم‌دار گؤ ٚ مۊرسؤن تازه مأنده (ماندي) بچئم (بۊدم). اينم دؤنيم که گۊدن ٚ فعل زأک ؤ کۊته ؤ کۊله به کارأگيته بنه. مثلا فلؤن مؤجۊد زأک کؤنه. پس گيلکي مئن مأنده (ماندي) کۊدن «گوساله به دنيا آوردن» معني دئنه. (بیشتر…)

  • واکاوی حادثهٔ سیل ۲۵ خرداد کاکرودِ اشکور

    این متن چندی پیش در روزنامهٔ گیلان امروز منتشر شد و به دلایل مختلف دوست دارم توی ورگ منتشر شه تا خوانندگان ورگ از این منظر هم به ماجرا نگاهی انداخته باشن.

    چون این متن به واقعیتی اشاره میکنه که اغلب به دلیل قرارگیری توی این واقعیت نسبت بهش آگاهی نداریم. و اون بیگانگی با طبیعت و به طورکلی بیگانگی با پیرامونه. زندگی در شهرها و روستاهای معاصر زیر نظام سرمایه‌دارانه منجر به انواع بیگانگیها میشه و این هم یکی از وجوه بیگانگیه. در تحلیل فجایعی از این دست باید حواسمون باشه که به جای جستجو در پی مقصر بیش و پیش از همه باید به ساختارهایی دقت کنیم که انسانها و اشیاء و طبیعت رو در نسبت با هم قرار داده و اینکه در چه نسبتی و چه جوری قرار داده. این متن رو با ویراستاری دوبارهٔ  بنده میخونین.

     

    نویسندگان: نیما فریدمجتهدی (آب‌وهواشناس)، سمانه نگاه (هواشناس)، حسین عابد (آب‌وهواشناس)

     

    تشییع جنازهٔ شهره حسین زاده در جاده ای که در سیل به این روز افتاده
    تشییع جنازهٔ شهره حسین زاده (قربانی سیل اخیر) در جاده ای که در سیل به این روز افتاده

    (بیشتر…)

  • ریشه‌های تاریخی ملی‌گرایی ایرانی

    این مقاله به افسانهٔ نژاد آریایی در میان ایرانیان میپردازه و نشون میده که چطور این افسانهٔ غیرعلمی در جهان شکل گرفت و در ایران مبنای باورهای نادرست دیگر شد.

    خوندن این مقاله علاوه بر روشنگری دربارهٔ این افسانه، از دو جهت دیگر هم مفیده:

    ۱. آشنایی بیشتر با جنبه‌های نژادگرایانه و فاشیستی دستگاه آموزشی و تبلیغی عصر رضا شاه و ریشه های فکری ناسیونالیسم ایرانی پسامشروطه (ناسیونالیسم پهلوی که تا همین امروز هم در قالب انسان آریایی نژاد فارسی زبان با مذهب شیعهٔ دوازده امامی و دین باستانی زردتشتی ادامه داره و عملا بخش عمدهٔ مردم ایران رو از دایرهٔ ایرانی بودن خارج کرده!).

    ۲. آمادگی ذهنی و تجهیز فکری برای رودررویی با نسخه‌های نژادگرایانه و افسانه‌های نژادی مشابه مثل نژاد اولیهٔ کاس در بین برخی دوستان ناسیونالیست گیلک.

    این مقالهٔ مفید و خوندنی رو از اینجا دانلود کنید.

    به امید روزی که اقوام و ملتها و خلقها چه در ایران و چه در همه جای جهان به جای مسیر خودشیفتگی قومی و برساختن دولت-ملت مبتنی بر مدل تک‌ملت و تک‌زبان، زمینه‌های همزیستی دموکراتیک بدون دیگری‌ستیزی و افسانه‌پردازی رو فراهم کنند.

  • فعل غیرتحققیِ منحصر به فرد در گیلکی لشت‌نشایی

    ما در این مقال، مختصراً به فعلی استثنایی در زبان گیلکی (بر اساس داده‌های اخذ شده از گیلکی لشت‌نشایی) خواهیم پرداخت که تا کنون هیچ یک از منابع نحوی گیلکیِ مورد نظر، چه از لحاظ صوری و چه از لحاظ کاربردی، بدان اشاره‌ای نکرده‌اند و این در حالی است که چنین فعلی قطعاً در برخی دیگر از گونه‌های زبان گیلکی مانند گیلکی املشی یا رودسری نیز یافت می‌شود. شاید از دلایل مطرح نشدن فعل مورد نظر در منابع نحوی گیلکی، شباهت صوری-ساختاری آن به «مصدر» فعلی و وجود تنها یک صیغه از آن باشد. متأسفانه اغلب منابع نحوی گیلکی به کاربردهای صورِ دستوری به ویژه افعال و ساخت‌های فعلی نیز نپرداخته، گویی رابطه مستقیم همیشگی میان مقولات صوری و معنایی وجود دارد. بنابراین نمی‌توان در هیچ اثری به کاربردهای ویژه «مصدر» نیز برخورد نمود تا با رجوع به این کاربردها به این سؤال پاسخ داد که آیا دست‌کم از لحاظ کارکردی و منظورشناختی می‌توان به چنین نقشی در رابطه با مصادر فعلی در گونه‌های دیگر زبان گیلکی، قائل شد یا نه؟  (بیشتر…)

  • جکتاجی جوان، گیله‌وای پیر

    به بهانهٔ انتشار جشن‌نامهٔ م.پ. جکتاجی به کوشش رحیم چراغی

     

    توضیح بیرون از متن: این مقاله در پاسخ به درخواست رحیم چراغی برای چاپ جشن‌نامهٔ م.پ. جکتاجی نوشته شده بود اما پس از تحویل مطلب، جناب چراغی مقاله را نپسندیدند و در نامه‌ای مفصل، چاپ آن را مشروط به حذف نیمهٔ دوم مقاله کردند. حال آن جشن‌نامه با کوشش و پیگیری فراوان رحیم چراغی چاپ و منتشر شده و از آن‌جایی که همیشه آرزو داشتم حس و تجربهٔ خود را دربارهٔ مرد بزرگی که خود ر ا شاگردش (و نه پیروش) می‌دانم بنویسم و این متن جامانده از آن مجموعه، صورت عملی این آرزوست که تصمیم گرفتم به بهانهٔ چاپ جشن‌نامه، تقدیم اؤجا کنم. این متن از نقطهٔ عزیمت نسبت و ربط جکتاجی و نثر گیلکی آغاز شده و تلاش کرده این نسبت را به کلیت وضعیت فرهنگی و تاریخی ما و جایگاه تاریخی م.پ. جکتاجی گره بزند. باشد که روشنفکران، موبدان آتش پرسشگری و نقد در این سامان باشند تا خاموشی نگیرد.

    جکتاجی
    (بیشتر…)